หน้า:กับข้าว - กลีบ มหิธร - ๒๕๐๔.pdf/44

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
(๓๐)

ขึ้นโดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ตั้งแต่ยังดำรงพระยศเป็นมงกุฎราชกุมารด้วย

เมื่อปีมะเสง พ.ศ. ๒๔๖๐ นั้นได้เกิดอุทกภัยใหญ่ในพระนครและจังหวัดอื่น ๆ ในลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา เป็นผลให้ชาวนาหลายพันครัวเรือนไม่มีข้าวรับประทาน เมื่อน้ำลดลงแล้วจึงอพยพครอบครัวอาศัยเรือมานั่งขอข้าวอยู่ที่ปลายสะพาน ซึ่งบัดนี้เรียกว่าสะพานกรุงธน

เมื่อท่านผู้หญิงได้เห็นสภาพ “คนอดข้าว” เช่นนั้นก็ทนไม่ได้ ท่านจึงรับเข้ามาเลี้ยงไว้ในบ้านของท่านถึง ๗ ครอบครัว ทั้งพ่อแม่ลูกรวมเป็นจำนวนคนกว่า ๓๐ คน แม่ลูกอ่อนและเด็ก ๆ นั้นท่านเลี้ยงโดยไม่มีเงื่อนไข แต่ผู้ใหญ่ผู้ชายท่านให้ทำประโยชน์โดยช่วยกันตักน้ำและทำสวนดอกไม้และให้เงินเดือนอยู่หลายเดือนจนถึงฤดูทำนาได้อีก ชาวนาทั้ง ๗ ครอบครัวนั้นจึงกราบลาท่านไปตั้งตัวใหม่ และต่อมามีบางคนได้นำข้าวที่ปลูกได้ใหม่ มาให้ท่านด้วยความกตัญญู แต่บางรายก็ไม่กลับมา

ถึง พ.ศ. ๒๔๖๒ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้ท่านเจ้าคุณย้ายไปรับราชการในตำแหน่งราชเลขาธิการซึ่งเป็นตำแหน่งเท่ากับเสนาบดี และต้องเป็นผู้ที่ทรงไว้วางพระราชหฤทัย ว่ามีความจงรักภักดีต่อแผ่นดินอย่างยิ่งยวด เพราะใน