๒. น้ำยา
เครื่องปรุง ปลาช่อน ปลาหมอ ปลาดุก อย่างละตัวย่อม ๆ ปลาทูเค็ม ๒ ตัว พริกแห้ง ๕ เม็ด ตะไคร้ ๑ ต้น หั่นหยาบ ๆ หอมกระเทียมอย่างละ ๑๐ หัว ข่า ๑๕ แว่น กระชายปอกแล้ว ๑ ถ้วย มะพร้าวผลใหญ่ ๑ ผล กะปิ น้ำปลา น้ำตาลหม้อ
วิธีทำ เครื่องทุกอย่างนอกจากมะพร้าวกับน้ำตาล ใส่หม้อเคี่ยวจนเปื่อย ยกหม้อลง แกะเนื้อปลาพักไว้ ตักเอาหัวปลาและเครื่องขึ้นใส่ครกโขลกจนละเอียด ใส่กระชอนกรองเอาน้ำต้มปลาละลายให้หมดเนื้อปลา กรองหลาย ๆ ครั้งจนเหลือแต่กากจึงทิ้ง เอาเนื้้อปลาลงโขลกกรองเอาขึ้นต้มใหม่ เคี่ยวไปจนข้น ขูดมะพร้าวเคี่ยวให้แตกมัน เอารวมใส่ลงไปกับน้ำต้มปลาที่เคี่ยวไว้ ต้องคอยคนอย่าให้เป็นลูก ชิมดูรสตามต้องการ (อย่างนี้เรียกว่าน้ำยาชาวเหนือ) อีกวิธีหนึ่งคือ ต้มปลาแกะเอาแต่เนื้อมาโขลกกับเครื่องสดแล้วจึงเอาลงกรองต้ม ใช้ปลากระป๋องแทนปลาสดก็ได้
เครื่องรับประทานกับน้ำยา
ขนมจีน ถั่วงอกเด็กรากออกลวกให้สุกน้ำที่ลวดใส่ขมิ้นเล็กน้อยพอมีสีนวล ใบแมงลัก ผักบุ้งต้มหั่นละเอียด มะระจีน
