รัฐอารักขา (Etat protégé) ใน พ.ศ. ๒๔๐๖ กษัตริย์เขมรปกครองราชอาณาจักรใต้ความคุ้มครองของฝรั่งเศส
ฝรั่งเศสได้ใช้กำลังบังคับให้พระเจ้าแผ่นดินจีน และขุให้พระเจ้าแผ่นดินญวนทำสนธิสัญญายอมให้ประเทศญวนซึ่งถูกเฉือนภาคใต้ไปแล้วนั้นอยู่ในความคุ้มครองของฝรั่งเศส จึงได้จัดตั้งญวนกลาง (อานัม) เป็นรัฐอารักขาขึ้นใน พ.ศ. ๒๔๒๗ กษัตริย์ญวนซึ่งฝรั่งเศสยกย่องให้เป็นจักรพรรดิ์ปกครองจักรวรรดิ์ใต้ความคุ้มครองของฝรั่งเศส
ฝรั่งเศสได้ใช้กำลังบังคับให้พระเจ้าแผ่นดินจีนและขู่ให้พระเจ้าแผ่นดินญวนซึ่งต้องอยู่ใต้ความคุ้มครองฝรั่งเศสแล้วนั้นทำสนธิสัญญายอมให้แคว้นญวนเหนือ (ตังเกี๋ย) ซึ่งเป็นรัฐอารักขาของจีนและญวน อยู่ใต้ความคุ้มครองของฝรั่งเศส จึงได้จัดตั้งญวนเหนือ (ตังเกี๋ย) เป็นรัฐอารักขาใน พ.ศ. ๒๔๒๗
ฝรั่งเศสได้ใช้กำลังขู่เข็ญให้พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว กษัตริย์ประเทศไทย ทำสนธิสัญญายกดินแดนไทยทางฝั่งซ้ายแม่น้ำโขงให้เป็นของฝรั่งเศส จึงได้จัดตั้งดินแดนนี้ ซึ่งฝรั่งเศสเรียกว่า ลาว เป็นรัฐอารักขาเมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๖ และดินแดนซึ่งฝรั่งเศสขู่เข็ญให้ไทยทำสนธิสัญญายกให้ฝรั่งเศสใน พ.ศ. ๒๔๔๗ คือ แคว้นหลวงพระบางฝั่งขวาของแม่น้ำโขง และแคว้นจำปาศักดิ์ ฝั่งขวาของแม่น้ำโขง ฝรั่งเศสให้จัดให้อยู่ในความปกครองเดียวกับแคว้นลาว ส่วนมณฑลบูรพาซึ่งฝรั่งเศสขู่เข็ญให้ไทยยกให้ใน พ.ศ. ๒๔๕๐ นั้น ฝรั่งเศสได้จัดให้อยู่ในความปกครองเดียวกับแคว้นเขมร
