จดหมายฉะบับที่ ๘
บ้านถนนเจริญกรุง กรุงเทพฯ
วันที่ ๒๓ ตุลาคม ร.ศ. ๑๓๑
ถึง พ่อประดิษฐ
ด้วยเมื่อศก ๑๒๓ ฉันไปตามเสด็จประพาสต้น ได้มีจดหมายเล่าเรื่องประพาสครั้งนั้นไปยังพ่อประดิษฐ เป็นจดหมาย ๗ ฉะบับ จดหมายเรื่องนี้ได้ลงพิมพ์ในหนังสือทวีปัญญารายเดือน ตั้งแต่เดือน เมษายน ร.ศ. ๑๒๕ เดือนละฉะบับจนจบเรื่อง บัดนี้คิดจะรวมจดหมายเรื่องประพาสต้นเข้าพิมพ์เป็นเล่มเดียวกัน ฉันเที่ยวหาต้นฉะบับทั้งที่ลงพิมพ์ในหนังสือทวีปัญญาแลที่มีต้นร่างอยู่ รวบรวมได้จดหมายแต่ ๖ ฉะบับ ขาดจดหมายฉะบับที่ ๓ ตอนเสด็จประพาสเมืองราชบุรี หาต้นฉะบับไม่ได้ จึงต้องมีจดหมายฉะบับนี้มายังพ่อประดิษฐ ขอให้ช่วยค้นต้นจดหมายเหล่านั้น ถ้ายังมีอยู่ที่พ่อประดิษฐขอจงสงเคราะห์คัดสำเนาจดหมายฉะบับที่ ๓ ทิ้งไปรสนีย์ส่งมาให้ด้วย ถ้าได้สำเนามาดังประสงค์ ฉันจะขอบคุณพ่อประดิษฐเป็นอันมาก
บางทีพ่อประดิษฐได้เห็นจดหมายฉะบับนี้ จะนึกฉงนว่าจดหมายเรื่องประพาสต้นก็ได้ลงพิมพ์เป็น ๕-๖ ปีมาแล้ว เหตุใดจึงพึ่งจะมาคิดรวมพิมพ์เป็นเล่มต่อเมื่อสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงเสด็จสวรรคตล่วงไปแล้ว คำอธิบายในข้อนี้ขอชี้แจงว่าเมื่อพิมพ์เรื่องประพาสต้นลงในหนังสือทวีปัญญารายเดือน ผู้ที่อ่าน โดยฉะเพาะผู้ที่ได้ตามเสด็จไปด้วยใน
