ผิดแผกด้วยผู้ใดหามิได้ ผิดแก่กับจ่ายศ ถามจ่ายศ ๆ ปฏิเสธ แต่มีคำพิรุธบาง พิจารณามิออก ข้าพระพุทธเจ้าจึงขอเรียนพระราชปฏิบัติจะควรลงโทษดั่งลือ จึงมีพระบัณฑูรแก่ขุนธรณีบาลว่า ทวยราษฎรผู่ใดผิดแผกแซกอ้างเป็นกรณีสาเหตุแก่กันพ้น ๗ เดือน เอาเป็นสาเหตุนั้นมิได้ ถ้าใน ๗ เดือน ผู้ร้ายลอบฟันแทงทุบตีมีบาดเจ็บล้มตายฉากลักปล้นสดมภ์เผาเรือนและฟังแทสช้างม้าโคกระบือเผาและลักสิ่งของในไร่ในสวนทำร้ายประการใด ๆ พิจารณาเป็นสัตย์ ให้ลงโทษและปรับไหมโดยขนาด ถ้าเป็นแต่พิรุธ พิจารณามิเป็นสัตย์ ให้เอาประกันและทัณฑ์บนไว้ ถ้าหาคนพิรุธมิได้ เอาแต่ทัณฑ์บนไว้
เราจะเห็นได้ในคดี ๒ เรื่องนี้ว่า เมื่อไม่มีตัวบทกฎหมายหรือบทพระอัยยการจะนำมาชำระคดีได้ ก็ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชวินิจฉัยไปตามควร คือ ตามที่เป็นยุตติธรรม หรือตามแบบแผนที่มีมาแล้ว ดั่งที่ปรากฏในหนังสือคำอธิบายว่าด้วยสัญญาของพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงราชบูรี หน้า ๓ ว่า ในเรื่องใดที่ไม่มีกฎหมายเป็นอักษรลง ก็ต้องวินิจฉัย
