หน้า:ตำนานคณะสงฆ์ - ดำรง - ๒๔๖๖.pdf/15

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๑๐

ไตรโลกซึ่งเปนพระครูเจ้าคณะรองฝ่ายซ้ายในทำเนียบสุโขทัย ก็ยังเปนตำแหน่งพระราชาคณะเจ้าคณะรองฝ่ายอรัญวาสีปรากฎอยู่ในทำเนียบครั้งกรุงเก่า

ส่วนข้อที่พระเจ้าแผ่นดินทรงตั้งราชทินนามพระราชทานเปนสมณศักดิ์นั้น ในหนังสือชั้นกรุงเก่าที่ข้าพเจ้าได้ตรวจพบเห็นประเพณีนี้มีทุกประเทศที่พระพุทธสาสนาเปนประธาน เข้าใจว่า ลังกาจะเริ่มริประเพณีนี้ขึ้นก่อน เพราะเรื่องราชทินนามสมณศักดิ์ในสยามประเทศพึ่งมามีขึ้นในครั้งสุโขทัยตอนปลาย ในเวลานั้นกำลังนิยมแบบแผนแลลัทธิสงฆ์อย่างลังกา น่าจะถ่ายแบบตั้งราชทินนามสมณศักดิ์มาจากประเพณีในลังกาทวีปด้วย

ประเพณีตั้งราชทินนามพระภิกษุสงฆ์ในลังกาทวีปปรากฎแบบอย่างกล่าวไว้ในหนังสือรามัญสมณวงศ์อันควรนำมาสาธกไว้ในที่นี้ คือ เมื่อปีมะแม จุลศักราช ๘๓๗ พ.ศ. ๒๑๐๘ (ตรงในรัชกาลสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๒ ครองกรุงศรีอยุธยา) พระเจ้ารามาธิบดี (พระองค์ที่เรียกในหนังสือราชาธิราชว่า พระเจ้าศรีสากยวงศ์ธรรมเจดีย์) กรุงหงสาวดี มีพระราชประสงค์จะรวมพระสงฆ์ในรามัญประเทศซึ่งแตกต่างลัทธิกันอยู่เปนหลายพวกให้เปนนิกายอันเดียวกัน จึงส่งพระเถระเมืองหงสาวดีออกไปบวชแปลงที่เมืองลังกา เมื่อพระเจ้าภูวเนกพาหุ พระเจ้ากรุงลังกา ทรงจัดการให้พระเถระมอญเหล่านั้นได้บวชแปลงสมปราถนาเสร็จแล้ว มีรับสั่งให้นิมนต์เข้าไปรับพระราชทานอาหารบิณฑบาตในพระราชวัง เมื่อทรงประเคนไทยธรรมเสร็จแล้ว มีรับสั่ง