พะม่าซึ่งยกมาทางเหนือ.
จังหวัดนี้ เดิมเป็นอำเภอ เรียกว่า อำเภอบางนรา ขึ้นเมืองสายบุรี แล้วโอนไปขึ้นเมืองระแงะ ครั้น พ.ศ. ๒๔๔๕ ย้ายศาลากลางเมืองระแงไปตั้งที่อำเภอบางนรา เรียกว่า เมืองบางนรา ตั้งระแงเป็นอำเภอไป เมืองบางนราเปลี่ยนชื่อเป็นนราธิวาสเมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๘.
จังหวัดน่านนี้ ในพงศาวดารเมืองน่าน (ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ ๑๐) กล่าวว่า ท้าวผากอง ราชวงศ์ภูคา เมืองปัว เป็นผู้สร้างเมื่อ "ปีรวายซง้า จุลศักราชได้ ๗๓๐ ตัว เดือน ๑๒ ขึ้น ๖ ค่ำ วันอังคาร ยามแถหั้นแล" เมื่อสร้างเมืองน่านแล้ว ราชวงศ์ภูคาก็ครอบครองต่อมาได้ ๑๖ ชั่ว ในระยะเหล่านี้ เมืองน่านได้มาฝักใฝ่อยู่กับพญาเชลียง จึงเสียเมืองแก่พระเจ้าติโลกราชเชียงใหม่เมื่อ พ.ศ. ๑๙๑๓ (ในรัชชกาลสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ) เมื่อสิ้นรัชชสมัยของพระเจ้าติโลกราชแล้ว อำนาจเชียงใหม่เสื่อมลงจนตกไปเป็นของพะม่า เมืองน่านก็ขึ้นแก่พะม่าต่อมา บางคราว เมืองไทยมีอานุภาพ ก็กลับได้ลานนาไทยคืนมา จนสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี เมื่อลานนาไทยมาขึ้นแก่ไทย
