หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
269
แรกเมื่อพวกอั้งยี่ตีกันที่บางนกแขวก แขวงจังหวัดราชบุรี จะเปนเมื่อปีไดจำไม่ได้ ฉันไห้พระยาอัถการยบดีออกไประงับ สั่งไห้ไปพยายามสืบจับเอาตัวพวกต้นคิดด้วยเกลี้ยกล่อมพวกคนไนท้องถิ่นที่เข้าอั้งยี่ ถ้าคนไหนไห้การรับสารภาพบอกความตามจริง ไห้เรียกทานบนปล่อยตัวไป หย่าไห้จับเอาตัวมาฟ้องสาลเหมือนหย่างแต่ก่อน หรือถ้าว่าอีกหย่างหนึ่ง ไห้เอาตัวต้นคิดเปนจำเลย เอาพัคพวกเปนพยาน พระยาอัถการยฯ ออกไปทำตามอุบายนั้นได้ผลสำเหร็ดบริบูรน์ พอสืบจับได้ตัวจีนต้นคิดที่ออกไปจากกรุงเทพฯ 5 คนเท่านั้น อั้งยี่ที่บางนกแขวกก็สงบเงียบทันที การจับอั้งยี่ตามหัวเมืองจึงไช้วิธีหย่างนั้นสืบมา สังเกตดูอั้งยี่ที่เกิดขึ้นไนชั้นพายหลังทหานปราบเมื่อ พ.ส. 2432 ดูเปนแต่การหากินของจีนเสเพลค้าความกลัวของผู้อื่นเอากำไรเลี้ยงตัวเท่านั้น
