หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/367

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
352

ที่ 1 The First King พระบาทสมเด็ดพระปิ่นเกล้าเจ้าหยู่หัวเปนพระเจ้าแผ่นดินที่ 2 The Second King ฝรั่งก็เข้าไจว่า ประเพนีเมืองไทยมีพระเจ้าแผ่นดิน 2 พระองค์เปนนิจมาแต่ก่อน ถึงรัชกาลที่ 5 ฝรั่งก็ยังเรียกพระบาทสมเด็ดพระจุลจอมเกล้าเจ้าหยู่หัวว่า พระเจ้าแผ่นดินที่ 1 เรียกกรมหมื่นบวรวิชัยชาญ ราชบุตรของพระบาทสมเด็ดพระปิ่นเกล้าเจ้าหยู่หัว ซึ่งได้เปนกรมพระราชวังบวรสถานมงคล ว่า พระเจ้าแผ่นดินที่ 2 หยู่หย่างเดิมสืบมา จนเลิกตำแหน่งกรมพระราชวังบวรสถานมงคลแล้ว คำที่เรียกว่า พระเจ้าแผ่นที่ 1 และที่ 2 จึงเงียบหายไป

ฉันเคยนึกสงสัยมาแต่แรกอ่านหนังสือพงสาวดารกรุงรัตนโกสินท์ว่า พระมหาอุปราชรัชกาลที่ 1 และรัชกาลที่ 2 ก็เปนสมเด็ดพระอนุชาร่วมพระชนนีเหมือนหย่างพระบาทสมเด็ดพระปิ่นเกล้าเจ้าหยู่หัวทั้ง 2พระองค์ เหตุไฉนพระบาทสมเด็ดพระจอมเกล้าเจ้าหยู่หัวจึงซงตั้งพระบาทสมเด็ดพระปิ่นเกล้าฯ ไห้เปนหย่างพระเจ้าแผ่นดิน คิดดูก็ไม่เห็นเหตุ ต่อมาอีกช้านาน เมื่อฉันหาหนังสือเข้าหอพระสมุดสำหรับพระนคร ได้สำเนาคำทูนถวายราชสมบัติแก่พระบาทสมเด็ดพระจอมเกล้าเจ้าหยู่หัวมาอ่าน คำทูนนั้นว่า พระราชาคนะสงค์กับทั้งพระราชวงสานุวงส์และเสนาบดีมนตรีมุขทั้งปวงพร้อมไจกัน "ขออัญเชินพระบาทสมเด็ดพระอนุชาธิบดี เจ้าฟ้ามงกุดฯ และสมเด็ดพระเจ้าน้องยาเทอ เจ้าฟ้ากรมขุนอิสเรสรังสรรค์ เถลิงถวัลยราชสมบัติ" ดังนี้