หน้า:ประชุมพงศาวดาร (ภาค ๒๑) - ๒๔๖๔.pdf/51

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๓๙

แพรหลินแดง ๘ พับ แพรแส ๘ พับ ปิ่นโตสานใบ ๑ หมึก ๕๐ แท่งฝากออกมาให้แก่ท่าน แล้วแต่งให้หลวงขุนหมื่นชาวด่านออกมาส่งพระยาอินทจักร อากาปันยี พระยามอญมีชื่อ ณะพระเจดีย์สามองค์ด้วยแล้ว

หนังสือมาณวันเสาร์ เดือน ๒ ขึ้นค่ำ ๑ ปีมโรงนักษัตร สัมฤทธิศก ฯ (พ.ศ. ๒๓๕๑)

หมดสำเนาหนังสือในเรื่องเจรจาความเมืองครั้งที่ ๕ ซึ่งมีอยู่ในหอพระสมุดฯ เพียงเท่านี้ เมื่อพิเคราะห์ตามความที่ปรากฎในหนังสือเรื่องนี้ แลเห็นความในเรื่องพงศาวดารอันยังมิได้ปรากฎในหนังสือพระราชพงศาวดารรัชกาลที่ ๑ แจ่งแจ้งออกไป จะอธิบายไว้ในที่นี้ด้วย คือ:—

เมื่อแรกไทยได้มณฑลพายัพมาจากพม่านั้น ได้แต่บรรดาเมืองที่ตั้งอยู่ในลุ่มน้ำเจ้าพระยา มีเมืองเชียงใหม่ เมืองนครลำปาง แลเมืองน่านเปนต้น พม่ายังยึดหัวเมืองที่ตั้งอยู่ในลุ่มแม่น้ำโขงไว้ ตัวแม่ทัพพม่าถอยไปตั้งอยู่ที่เมืองเชียงแสนริมแม่น้ำโขง พม่าได้พยายามยกลงมาหมายจะติเอาเมืองเชียงใหม่แลเมืองนครลำปางคืนเปนหลายครั้งก็ แตกพ่ายแพ้ไทยทุกที พระเจ้าปดุงจึงเปลี่ยนอุบายคิดจะเกลี้ยกล่อมพวกเมืองเชียงใหม่ให้กลับไปเข้ากับพม่าโดยดี ทำนองราชาจอมหงษ์ซึ่งเปนเจ้าเมืองในพวกไทยใหญ่ฤๅพวกเขินจะเปนญาติวงศ์ฤๅคุ้นเคยกับพระเจ้าเชียงใหม่ (กาวิละ) จึงรับอาสาพระเจ้าปดุงมาเกลี้ยกล่อมเมืองเชียงใหม่ แต่การไม่สำเร็จ