๏เดิมเมืองแขกเมื่อครั้งยังเเปนเมืองปัตตานีเมืองเดียว เจ้าเมืองแลภรรยาชื่อมิได้ปรากฎ ได้ความว่า มีแต่บุตรผู้ชายคนหนึ่งแต่ยังเล็ก ครั้นอยู่มาเจ้าเมืองปัตตานีตายลง ภรรยาของพระยาปัตตานีก็ว่าการเปนเจ้าเมืองแทนขึ้น เวลานั้นบ้านเมืองหรือที่เรียกกันว่าเมืองปัตตานีนั้นตั้งอยู่ในตำบลบ้านมะนา ติดต่อกันกับบ้านโต๊ะโสม บ้านกะเสะ ฝ่ายตวันออกแต่บ้านพระยาปัตตานีเดี๋ยวนี้ห่างกันทางประมาณสี่สิบเส้นเศษ ริมทางที่จะไปเมืองยิริง ในระหว่างภรรยาเจ้าเมืองปัตตานีว่าการเปนเจ้าเมืองอยู่นั้น สมมุติเรียกกันว่านางพระยาปัตตานี ศรีตวันกรมการพลเมืองในอาณาเขตรเมืองปัตตานีก็อยู่ในบังคับบัญชานางพระยาปัตตานีเรียบร้อยเหมือนอย่างพระยาปัตตานีสามีว่าการอยู่แต่ก่อน นางพระยาปัตตานีได้จัดแจงหล่อปืนทองเหลืองใหญ่ไว้สามกะบอก ตำบลที่หล่อปืนนั้นริมบ้านกะเสะ ก่อด้วยอิฐเปนรูปโบถขึ้นหลังหนึ่งสามห้องเฉลียงรอบ แม่ประธานกว้างประมาณหกศอก ยาวสิ้นตัวเฉลียงสี่วาเศษ เครื่องบนแลพื้นในเวลาชี้ชำรุดหมด ยังเหลือแต่ฝาผนัง แลฝาผนังเฉลียงนั้นก่อเปนโค้งทั้งสี่ด้าน พื้นแม่ประธานสูงประมาณสอกศอกเศษ พื้นเฉลียงสูงประมาณสองศอก ที่สุเหร่าก่อด้วยอิฐนี้ มลายูในแหลมปัตตานีเรียกชื่อว่าสับเฆ็ด ห่างจากสับเฆ็ดนี้ไปฝ่ายทิศตวันออกเฉียงเหนือประมาณสองเส้นเศษ เปน
หน้า:ประชุมพงศาวดาร (ภาค ๓) - ๒๔๕๗.pdf/11
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
พงษาวดารเมืองปัตตานี
๑
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%8A%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%87%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A3_%28%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%84_%E0%B9%93%29_-_%E0%B9%92%E0%B9%94%E0%B9%95%E0%B9%97.pdf/page11-1024px-%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%8A%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%87%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A3_%28%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%84_%E0%B9%93%29_-_%E0%B9%92%E0%B9%94%E0%B9%95%E0%B9%97.pdf.jpg)