หน้า:ประชุมพงศาวดาร (ภาค ๕) - ๒๔๖๐ reorganised.pdf/16

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว

เจ้าแผ่นดินต่างประเทศว่า อ๋อง แลเหมาเอาการที่ทูตไปเมืองจีนว่า ไปยอมเปนเมืองขึ้นทั้งนั้น ไม่ว่าฝรั่ง หรือแขก หรือไทย

ข้อที่  เหตุที่เมืองไทยจะเปนไมตรีกับกรุงจีนเกิดแต่ด้วยเรื่องไปมาค้าขายถึงกันทางทเล เมืองไทยมีสินค้าหลายอย่างซึ่งเปนของต้องการในเมืองจีนแต่โบราณมาเหมือนกับทุกวันนี้ แลเมืองจีนก็มีสินค้าหลายอย่างที่ไทยต้องการเหมือนกัน การไปมาค้าขายกับเมืองจีน ไทยได้ผลประโยชน์มาก แต่ประเพณีจีนในครั้งนั้น ถ้าเมืองต่างประเทศไปค้าขาย ต้องมีเครื่องราชบรรณาการไปถวายพระเจ้ากรุงจีน จึงจะปล่อยให้ค้าขายได้โดยสดวก เพราะเหตุนี้ จึงมีประเพณีที่ถวายบรรณาการแก่พระเจ้ากรุงจีน ไม่แต่ประเทศไทยเรา ถึงประเทศอื่นก็อย่างเดียวกัน ผู้อ่านจะต้องเข้าใจความจริงทั้ง ๓ ข้อนี้ จึงจะไม่ปลาดใจแลไม่เข้าใจผิดเมื่อเวลาอ่านจดหมายเหตุของจีนซึ่งกล่าวเปนโวหารดุจว่า กรุงสยามเปนเมืองขึ้นของกรุงจีน การที่แต่งหนังสือใช้โวหารเช่นนั้นจะโทษแต่จีนก็ไม่ได้ ถึงไทยเราก็เอาบ้าง ท่านผู้ใดได้อ่านหนังสือพงษาวดารเหนือ คงจะได้พบในเรื่องหนังสือนั้น ๒ แห่ง แห่ง ๑ ว่า เมื่อสมเด็จพระร่วงจะลบศักราช พระเจ้ากรุงจีนไม่มาช่วย สมเด็จพระร่วงขัดเคือง ยกออกไปเมืองจีน พระเจ้ากรุงจีนต้องถวายราชธิดา แลได้พวกจีนบริวารเข้ามาคราวนั้น จึงได้มาทำถ้วยชามสังกโลกขึ้นเปนปฐม อิกแห่ง ๑ เมื่อพระเจ้าสายน้ำผึ้งครองเมืองอโยทธยา ก็ว่า ได้ราชธิดาของพระเจ้ากรุงจีน