ไพร่พล การที่กำหนดอย่างช้าเวลาที่จะออกจากกรุงเทพฯ ในปลายเดือนกรกฎาคมฤๅต้นเดือนสิงหาคม จึงจะกราบถวายบังคมลาจากกรุงเทพฯ ได้ ถ้าจะไปในเวลานี้ ไพร่พลก็คงจะบอบช้ำด้วยไข้เจ็บเป็นอันมาก ด้วยไข้เจ็บข้างบนนั้นมีในฤดูแรกฝนลงฤๅปลายฝนเมื่อเวลาจะหยุด เพราะฉะนั้น จึงต้องไปในเวลาฝนลงมากแล้วจึงจะดี และการครั้งนี้ ตามที่ข้าพระพุทธเจ้าได้สนทนากับกรมหลวงเทวะวงษ์ เข้าใจว่า เป็นการสำคัญกว่าแต่ก่อน เพราะต้องมีความรับผิดรับชอบในตัวมาก สติปัญญาความคิดของข้าพระพุทธเจ้าเพียงไร ได้ฉลองพระเดชพระคุณมาตั้งแต่อายุข้าพระพุทธเจ้าได้ ๑๐ ปี ๑๑ ปี มาจนบัดนี้ก็ทรงทราบใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาทอยู่แล้ว ขึ้นไปครั้งนี้ตั้งใจจะฉลองพระเดชพระคุณให้เต็มสติปัญญาและความคิด ชีวิตร่างกายก็ไม่เสียดายอันหนึ่งอันใดเลย แต่ขอรับพระราชทานความคล่องใจซึ่งเป็นรากเง่าของการที่จะให้สำเร็จไปได้ อย่าให้มีผู้หนึ่งผู้ใดมาอินตเฟีย[1] ในการที่ข้าพระพุทธเจ้าจะฉลองพระเดชพระคุณในครั้งนี้ เมื่อราชการที่ข้าพระพุทธเจ้าแบ่งหน้าที่ไปครั้งนี้เสียลงด้วยประการหนึ่งประการใด ก็สุดแล้วแต่พระราชอาญามีริบราชบาทประหารชีวิตเป็นที่สุด ถ้าได้ราชการ ขอรับพระราชทานพอเสมอตัวเท่านั้น ไม่ได้มักใหญ่ใฝ่สูงอันใด แต่ในเวลานี้กรมหลวงเทวะวงษ์ฯ ก็ไม่ได้อยู่ในกรุงเทพฯ ยังไม่ได้ปรึกษาหารือกันตามกระแสพระราชดำริ เมื่อได้พบกรมหลวงเทวะวงษ์ฯ ได้ปรึกษาหารือกันตกลงแล้ว จึงจะกราบบังคมทูลพระกรุณาทราบฝ่าละอองธุลีพระบาทครั้งหลัง
- ↑ interfere ขัดขวาง
