หน้า:ประชุมพงศาวดาร (ภาค ๗๔) - ๒๕๐๒.pdf/7

ประวัติ

หม่อมนวม ทองใหญ่ ท.จ.

ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม

---

ต้นสกุลของหม่อมนวม ทองใหญ่ สืบเนื่องมาแต่พระยามณเฑียรบาล (เมือง) ในรัชกาลที่ ๒ ท่านบิดาของหม่อมนวม ทองใหญ่ คือ หลวงประจักษ์ศิลปาคม (เปลี่ยน) เป็นบุตรของหลวงปรานีประชาชน (แมลงทับ) ซึ่งเป็นหลานของพระยามณเฑียรบาล (เมือง) หลวงประจักษ์ศิลปาคมได้สมรสกับท่านหนูเสน บุตรีขุนทิพภักดี (จีน) และเกิดบุตรี คือ หม่อมนวม ทองใหญ่ เมื่ออยู่ในวัยเด็กก็เป็นที่รักของบิดามารดามาก ครั้นเมื่อมีอายุโตขึ้น บิดามารดาจึงถวายเป็นหม่อมห้ามในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม ในขณะนั้นเป็นสมัยรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม เป็นเจ้านายพระองค์หนึ่งซึ่งพระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงทรงไว้วางพระราชหฤทัยเป็นอย่างมาก เมื่อใดที่เสด็จในกรมเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท หม่อมนวม ทองใหญ่ ก็ได้ตามเสด็จเข้าเฝ้าด้วย และก็ที่เป็นที่ทรงโปรดปราน ต่อมาเมื่อได้ทรงสร้างเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าฝ่ายในขึ้น จึงได้ทรงพระกรุณา