หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๗
ไว้ก่อนนิราศเมืองแกลง ลองพิเคราะห์ดูหนังสือกลอนของสุนทรภู่ที่ยังปรากฎอยู่บัดนี้ เห็นมีเค้าเงื่อนในทางสำนวนว่า จะแต่งก่อนนิราศเมืองแกลงแต่เรื่องโคบุตรเรื่องเดียว มีคำขึ้นข้างต้นว่า
๏"แต่ปางหลังครั้งว่างพระสาสนา
เปนปฐมสมมตกันสืบมา
ด้วยปัญญายังประวิงทั้งหญิงชาย
ฉันชื่อภู่รู้เรื่องประจักษ์แจ้ง
จึงสำแดงคำคิดประดิษฐ์ถวาย
ตามสติริเริ่มเรื่องนิยาย
ให้เพริศพรายพริ้งเพราะเสนาะกลอน" ดังนี้
สำนวนดูเหมือนจะแต่งถวายเจ้าวังหลังองค์ใดองค์หนึ่ง เปนหนังสือ ๘ เล่มสมุดไทย จะแต่งในคราวเดียวทั้งนั้น หรือแต่งเปนหลายครั้งหลายคราว ข้อนี้ทราบไม่ได้ แต่ว่าแต่งค้างอยู่ไม่หมดเรื่อง กลอนเรื่องอื่นของสุนทรภู่ดูสำนวนเปนชั้นหลังเรื่องโคบุตรทั้งนั้น
