หน้า:ปัญญาส (๑๔) - ๒๔๗๐.pdf/42

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
37
๔๘ สุวรรณสิรสาชาดก

ท้าวสักกะเทวราชได้ฟังคำแก้ปัญหา ก็ปรบหัตถ์ให้สาธุการ มหาชนก็พากันร้องสาธุการเปนอันมาก ส่วนพระโพธิสัตว์ เมื่อจะวิสัชนาปัญหาข้อที่สอง จึงกล่าวคาถาว่า

โย จ โลเกน สมฺมตา ราชาติ วิคหิเตน
จตุสงฺคหวตฺถูหิ ทสราชธมฺเมหิ จ ฯ

แปลว่า ผู้ใดที่โลกสมมติแล้วว่า เปนพระราชา ก็เพราะทรงถือเอาโดยวิเศษด้วยสังคหวัตถุ ๔ แลราชธรรม ๑๐ ประการ

โดยอธิบายว่า พระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดย่อมทำให้มหาชนยินดีด้วยสังคหวัตถุ ๔ ประการ คือ ด้วยการบำรุงกสิกรรม ด้วยการเลี้ยงคนตามคุณวุฒิ ด้วยการไห้กู้ยืมพระราชทรัพย์คิดดอกเบี้ยพอควรเอาไปลงทุนหากำไรได้ ด้วยตรัสอ่อนหวาน พระเจ้าแผ่นดินพระองค์นั้นเรียกว่า เปนพระราชา

อนึ่ง พระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดย่อมทำมหาชนให้ยินดีด้วยราชธรรม ๑๐ ประการ คือ ด้วยบำเพ็ญทานเปนปรกติ ด้วยทรงดำรงอยู่ในศีล ด้วยบริจาคช่วยเหลือในการใหญ่ ๆ ด้วยความซื่อตรง ด้วยความอ่อนโยน ด้วยคอยกำจัดความชั่วในพระองค์ ด้วยทรงพระพิโรธน้อย ด้วยไม่ผิดราชประเพณี พระเจ้าแผ่นดินพระองค์นั้นเรียกว่า เปนพระราชา

อนึ่งพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดย่อมยินดีด้วยราชสมบัติของพระองค์ พระเจ้าแผ่นดินนั้นเรียกว่า พระราชา

ท้าวสักกะเทวราชก็ให้สาธุการ แลโปรยปรายซึ่งดอกไม้ทิพย์ทำสักการบูชา มหาชนก็ให้สาธุการเสียงสนั่นหวั่นไหว