นั่งประชุมสนทนาเรื่องราวอะไรกัน ครั้นพระภิกษุทั้งหลายกราบทูลให้ทรงทราบ จึงตรัสต่อไปว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราได้ทำปติการต่อพระมารดาแต่ในปัจจุบันนี้หามิได้ ชาติก่อนเราก็ประพฤติประโยชน์ต่อพระมารดา ตรัสดังนี้แล้วก็ทรงดุษณีภาพ พระภิกษุทั้งหลายจะใคร่ทราบจึงกราบทูลอาราธนา สมเด็จพระบรมศาสดาจารย์จึงทรงนำอดีตนิทานมาตรัสเทศนาดังต่อไปนี้
อตีเต ภิกฺขเว พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺโต นาม ราชา รชฺชํ กาเรสิ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ในอดีตกาลที่ล่วงมาแล้ว พระเจ้าแผ่นดินทรงพระนามว่า พรหมทัต ได้ทรงราชย์ในเมืองพาราณสี คราวนั้น มีผัวเมียสองคนชื่อ จัณฑาลบัณฑิต เปนคนอนาถาทุคคตเข็ญใจ อาศรัยอยู่ในบ้านจัณฑาลภายนอกพระนคร ครั้งนั้น พระโพธิสัตว์เจ้าได้เกิดเปนเทวบุตร์เสวยสมบัติทิพย์อยู่ในดาวดึงสพิภพ ถ้วนคำรบถึงอายุขัย จึงจุติลงมาถือปฏิสนธิในครรภ์นางจัณฑาลบัณฑิต เมื่อเวลาพระโพธิสัตว์เสด็จลงถือปฏิสนธิ นางจัณฑาลบัณฑิตฝันเห็นไปว่า กบน้อยตัวหนึ่งเหาะขึ้นไปบนอากาศกลืนกินซึ่งดวงจันทรแล้วลงมาถูกต้องนาภีของนาง นางจัณฑาลบัณฑิตตื่นตกใจกลัว มีกายสั่นระรัว แล้วคิดว่า ฝันนั้นจะให้ผลอย่างไร เราจักต้องไปถามหมอดูให้รู้ว่าดีหรือร้าย เมื่อนางคิดแล้วก็ออกจากเรือนเดิรไปตามทาง พบชายเกะกะคนหนึ่งที่กลางทาง ชายผู้นั้นถามว่า เจ้าจะไปไหน นางบอกว่า ข้าจะไปหาหมอทายความฝัน ชายผู้นั้นถามว่า ไปหาหมอไหน นางตอบว่า จะไปหาหมอเถ้าถามเขาดู
