เป็นรูปช้างรูปม้าที่เขานำไปแขวนตั้งแก้บน ถ้าเจ้าหรือเทพารักษ์องค์ไหนศักดิ์สิทธิ์มีคนนับถือมาก ก็จะพบของแก้บนเหล่านี้มีระกะอยู่ในศาลจนดูรกตาสุมกันอยู่เป็นกอง ๆ ทั้งเก่าและใหม่ ไม่มีใครเอาไป เพราะกลัวเจ้าหักคอ ที่ถวายละครยกเป็นต่างว่าได้มีละครจริงถวายท่านทอดพระเนตรแล้ว ตุ๊กตาเจ้าพราหมณ์และช้างม้าก็เป็นต่างว่าได้ถวายคนจริง ๆ ม้าจริง ๆ ช้างจริง ๆ ไว้ให้ท่านใช้ตามสัญญาที่บนไว้ เพราะเมื่อบนก็เป็นแต่บอกว่า จะมีละครให้ท่านดู จะถวายค ถวายม้า ถวายช้างให้ท่านใช้ ไม่ได้ว่า เป็นตัวจริงหรือเป็นตุ๊กตา ท่านก็ว่าอะไรเราไม่ได้ สนุกดี เพราะวิถีแห่งโลกมักเป็นอย่างนี้
ข้าพเจ้าเล่าเรื่องผียืดยาวมาถึงเพียงนี้ ถ้าท่านนึกถึงประเพณีของเรา จะเป็นเรื่องเกิด ปลูกบ้านสร้างเรือน แต่งงาน ตาย และเรื่องอื่นอีกเป็นจำนวนมาก ตลอดจนประเพณีอันเนื่องด้วยการประกอบอาชีพในทางเศรษฐกิจ มีทำไร่ไถนาเป็นต้น ซึ่งเคยประเพณีกันแต่ก่อนจนเหลือสืบเป็นประเพณีมา ซึ่งลางอย่างก็ไม่มีความหมายแล้ว นอกจากทำตาม ๆ กัน ก็จะเข้าใจเรื่องความคลี่คลายและการกลายของประเพณีเดิมเป็นอย่างไร เราจะเข้าใจเรื่องของชาติได้อย่างไร ถ้าไม่ทราบถึงความประพฤติและจิตใจของคนแต่ก่อนและของชาวบ้านชาวชนบทในปัจจุบันซึ่งเป็นความเชื่อที่ฝังลึกปนกันสลับซ้อบซ้อนและยุ่งเหยิง มีทั้งที่ดีและที่เลวสืบต่อและเปลี่ยนแปลงกันมาเรื่อยตามกาลสมัย จนมาเป็นราในปัจจบุันนี้.
