หน้า:พงศาวดาร (หัตถเลขา) - ๒๔๕๗.pdf/46

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว

ฉบับเขียนเมื่อจุลศักราช ๑๑๔๕ ถ้อยคำขาด ๆ เกิน ๆ ครุคระผิดกับฉบับพิมพ์ ได้คัดเทียบไว้ตอนหนึ่ง ส่งต้นหนังสือพระราชพงษาวดาร ๒ เล่มกับที่ได้คัดเทียบความไว้มาให้ดู เธอตีความไม่ออกว่า ฉบับจุลศักราช ๑๑๔๕ จะเปนหนังสือกรุงเก่าแผ่นดินใดหรือหนังสือกรุงธนบุรีแต่ง ได้ลองพิจารณาดูความในหนังสือพงษาวดารฉบับพิมพ์ ๒ เล่มหาหัวต่อยังไม่ได้นั้น ทราบแล้ว.

พงษาวดารว่ากันด้วยฉบับพิมพ์ เห็นว่า มีอยู่ ๕ ฝีปาก

ตอนแรกจะเปนคัดจากจดหมายท้ายปูม (ตอนที่ ๒) ขึ้นหัวต่อแผ่นดินสมเด็จพระมหาจักรพรรดิจนถึงแผ่นดินพระเจ้าอยู่หัวปราสาททอง ตอนนี้เข้าใจว่า ได้แต่งในแผ่นดินสมเด็จพระนารายน์มหาราช หลักที่จะได้แต่งมาจากไหน คือ จดหมายรายวันทัพ อย่างเช่นจดหมายรายวันทัพครั้งพระเจ้ากรุงธนบุรีซึ่งฉันได้คัดลงไว้ในพระราชวิจารณ์บางตอนนั้น

ตอนที่เริ่มตั้งแต่แผ่นดินพระนารายน์ลงมาจนถึงแผ่นดินพระเจ้าอยู่หัวบรมโกษฐ เข้าใจว่า จะแต่งโดยรับสั่งพระเจ้าอยู่หัวบรมโกษฐ แต่ในระยะนั้นไม่มีจดหมายรายวันทัพ จึงคัดลงไป เช่นกับได้ผูกสำนวนคำให้การอีแก่น ก็คัดลงไปทั้งดุ้นเลื้อยเจื้อย เพราะเก็บข้อความไม่เปนเสียแล้ว

ตอนที่ข้อความตั้งแต่ในแผ่นดินพระบรมโกษฐท่อนปลายมาจนเสียกรุง อาจที่จะเปนพระเจ้ากรุงธนบุรีรับสั่งให้จดหมายขึ้นไว้ให้บริบูรณ์ ข้อความจึงแตกกันอยู่เปน ๒ แปลง