หน้า:พงศาวดาร (หัตถเลขา) - ๒๔๕๗.pdf/571

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
533
อธิบายเรื่องในรัชกาลสมเด็จพระไชยราชาธิราช

จนตลอดรัชกาล เหตุเหล่านี้ที่ทำให้ข้าพเจ้าคิดเห็นว่า สมเด็จพระไชยราชาธิราชจะได้ครองเมืองพิศณุโลกอยู่เมื่อก่อนได้ราชสมบัติ

สมเด็จพระไชยราชาธิราชจะมีพระมเหษีหรือไม่มี ไม่ปรากฎ แต่ถ้ามี ก็ไม่มีพระราชโอรสกับพระมเหษี แลบางทีพระมเหษีจะทิวงคตเสียก่อนสมเด็จพระไชยราชาธิราช จึงปรากฎแต่ว่า มีลูกเธอเกิดด้วยท้าวศรีสุดาจันทร์ พระสนมเอกอันมีบันดาศักดิเปนแม่อยั่วเมืองตามกฎมณเฑียรบาล (ผู้แต่งพงษาวดารเรียกไปเปนแม่อยู่หัว) พระราชบุตร ๒ พระองค์นั้น พระองค์ใหญ่ทรงพระนาม พระยอดฟ้า คำนวณศักราชตามเนื้อความที่กล่าวในพระราชพงษาวดารได้ความว่า ประสูตรเมื่อปีวอก จุลศักราช (ตามฉบับหลวงประเสริฐ) ๘๙๘ พ.ศ. ๒๐๗๙ เมื่อสมเด็จพระไชยราชาธิราชเสวยราชย์แล้วได้ ๒ ปี พระองค์น้อยทรงพระนามพระศรีศิลป์ ประสูตรเมื่อปีขาล จุลศักราช ๙๐๔ พ.ศ. ๒๐๘๕

ที่ในหนังสือพระราชพงษาวดารว่า สมเด็จพระไชยราชาธิราชเสด็จไปเชียงกรานนั้น ที่จริงไปรบพม่าเปนการศึกใหญ่ มีเรื่องราวปรากฎในพงษาวดารพม่า แลจดหมายเหตุของปินโตโปจุเกต ยุติต้องกับความในหนังสือพระราชพงษาวดาร ได้ความพิศดารดังนี้

เหตุที่จะเกิดสงครามนั้น เดิมที่เมืองตองอูมีคนสำคัญขึ้นคน ๑ ชื่อว่า มังกินโย เปนเชื้อวงษ์ของพระเจ้าแผ่นดินพม่าแต่ก่อน มังกินโยฆ่าเจ้าเมืองตองอูตาย ชิงเอาเมืองได้ จึงตั้งตัวเปนใหญ่ ใช้นามว่า