หน้า:พงศาวดาร (หัตถเลขา) - ๒๔๕๗.pdf/574

536

อธิบายเรื่องในรัชกาลสมเด็จพระไชยราชาธิราช

รับราชสมบัติสืบพระวงษ์ พวกท้าวพระยาที่เคยอยู่ในอำนาจพระเจ้าเชียงใหม่แตกกันเปน ๒ พวก แสนดาวเปนหัวน่าพวกที่อยู่เมืองเชียงใหม่ ให้ไปเชิญเจ้าฟ้าเมืองเชียงตุงมาครองเมืองเชียงใหม่ เจ้าฟ้าเมืองเชียงตุงไม่รับ จึงให้ไปเชิญเจ้าเมกุติ ไทยใหญ่เมืองนาย ฝ่ายข้างท้าวพระยาเมืองนครลำปาง เมืองเชียงราย เมืองเชียงแสน เมืองพาน รวมกันเปนพวก ๑ ไปประชุมกันที่เมืองเชียงแสนให้ไปเชิญพระไชยเชษฐา ราชโอรสของพระเจ้ากรุงศรีสัตนาคนหุต (โพธิสาร) ด้วยพระไชยเชษฐานั้น พระมารดาเปนราชาธิราชของพระเมืองเกษเกล้า เจ้านครเชียงใหม่ ในขณะเมื่อกำลังเที่ยวหาเจ้าครองเมืองเชียงใหม่อยู่นั้น เจ้าเมืองแสนหวี (เห็นจะเปนเชื้อวงษ์หรือเกี่ยวดองกับพระเมืองเกษเกล้า) เมื่อรู้ข่าวว่า แสนดาวเปนขบถ ปลงพระชนม์พระเมืองเกษเกล้าเสีย ก็ยกกองทัพลงมาตีเมืองเชียงใหม่ กำลังเมืองแสนหวีตีไม่ได้เมือง จึงให้ลงมาขอกองทัพสมเด็จพระไชยราชาธิราชขึ้นไปช่วยปราบปรามแสนดาว เมื่อกองทัพกรุงศรีอยุทธยาขึ้นไปยังไม่ถึง พวกท้าวพระยาที่ประชุมกันที่เมืองเชียงแสนรวบรวมกำลังได้ ยกมาตีเมืองเชียงใหม่อิกทาง ๑ จับตัวแสนดาวกับพรรคพวกได้ ฆ่าเสีย แล้วจึงพร้อมกันยกนางมหาเทวีชื่อ เจ้าจิรประภา ขึ้นครองเมืองเชียงใหม่ นางคนนี้เห็นจะเปนราชธิดาของพระเมืองเกษเกล้า ที่ว่า ให้ครองเมือง จะต้องเข้าใจว่า ให้เปนผู้รั้งอยู่ชั่วคราว เพราะกำลังเชิญเจ้าเมืองอื่นมาครองนครเชียงใหม่อยู่ ในขณะนั้น สมเด็จพระไชยราชาธิราชก็ยกกองทัพขึ้นไปถึงในปลายปีจอ จุลศักราช ๙๐๐ พ.ศ. ๒๐๘๑ พระมหา