หน้า:พงศาวดาร (หัตถเลขา) - ๒๔๕๗.pdf/581

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
543
อธิบายเรื่องในสมัยขุนวรวงษาธิราช

เกี่ยวข้องถึงราชการบ้านเมือง ท้าวศรีสุดาจันทร์กับขุนชินราชจะลอบเปนชู้กันอยู่กว่าปี แต่ปกปิดความชั่วมิดชิด ไม่มีใครรู้แพร่หลาย การบ้านเมืองจึงเรียบร้อยเปนปรกติ โดยคนทั้งหลายเชื่อว่า สมเด็จพระยอดฟ้ามั่นคงอยู่ในราชสมบัติ ตอนที่ ๒ ที่จะเกิดเปนเหตุใหญ่โตนั้น ตั้งแต่ท้าวศรีสุดาจันทร์มีครรภ์ขึ้นมา เมื่อเห็นว่า จะปิดความชั่วไว้ไม่มิด เกรงไภยอันตราย จึงคิดอุบายแก้ไขเกี่ยวข้องไปถึงราชการ.

อุบายของท้าวศรีสุดาจันทร์ที่ปรากฎในหนังสือพระราชพงษาวดารนั้น เบื้องต้น เลื่อนขุนชินราชให้เปนขุนวรวงษาธิราช (ชื่อเปนชื่อราชนิกูล ที่หนังสือพระราชพงษาวดารว่า เปนข้าหลวงเดิม ที่จริงเห็นจะเปนญาติกับท้าวศรีสุดาจันทร์) ตำแหน่งขุนวรวงษาธิราชจะอยู่ในกรมไหนไม่ปรากฎ เข้าใจว่า เห็นจะเปนในสนมกรมวัง คงเอาไว้ในที่ใกล้ชิดสำหรับใช้สอยต่างหูต่างตา ที่ว่า ปลูกจวนให้อยู่ริมศาลาสารบาญชีนั้น ก็แปลว่า ขุนวรวงษาธิราชไม่มีบ้านเรือน จึงให้ปลูกเรือนให้อยู่แห่ง ๑ อยู่ใกล้ ๆ กำแพงวัง ซึ่งไม่เปนการอัศจรรย์อันใดในครั้งนั้น คงจะยังไม่มีใครสงไสยสนเท่ห์นัก แล้วให้ขุนวรวงษาธิราชพิจารณาเลขสมสังกัดพรรค์ คือ เปนพนักงานชำระเรียกคนเข้ารับราชการทหาร ความข้อนี้ ในจดหมายเหตุของปินโตโปตุเกตว่า ท้าวศรีสุดาจันทร์อ้างว่า พระเจ้าแผ่นดินยังทรงพระเยาว์ เกรงไภยอันตราย จึงเกณฑ์ทหารมาล้อมวงประจำซองไว้เปนอันมาก บางทีความจะตรงกับที่หนังสือพระราชพงษาวดารว่า ท้าวศรีสุดาจันทร์ให้ขุนวรวงษาธิราชชำระเลขสมสังกัดพรรค์นี้ เห็นพอจะยุติเปนความจริง