หน้า:พรก ผู้สำเร็จ ๑๑๕.pdf/3

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๖๐๑
เล่ม ๑๓
ราชกิจจานุเบกษา

ประกอบพระราชกิจไปไม่ได้แล้ว ก็ให้รีบกราบบังคมทูลพระกรุณาเหตุการอันนั้นไปให้ทราบใต้ฝ่าลอองธุลีพระบาทโดยทางที่จะมีบอกไปได้อย่างเร็วที่สุด แล้วให้ผู้มียศยิ่งใหญ่ในผู้เปนที่ปฤกษาของผู้สำเร็จราชการแผ่นดินนั้นกระทำการอันเปนน่าที่ของผู้สำเร็จราชการแผ่นดินไป จนกว่าจะได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้เปนอย่างอื่นไป

มาตราถ้ามีเหตุชีวิตรภัย พยาธิภัย ฤๅเหตุอื่น ๆ อันใดที่กระทำให้ผู้เปนที่ปฤกษาของผู้สำเร็จราชการแผ่นดินอันกล่าวมาแล้วนั้นมากระทำการตามน่าที่ไม่ได้แล้ว เมื่อเหตุนั้นไม่เปนการอันควรที่จะรีบร้อยไป ก็ให้สมเด็จพระนางเจ้า พระบรมราชินีนารถ ซึ่งสำเร็จราชการแผ่นดินต่างพระองค์ ทรงนำความกราบบังคมทูลพระกรุณาไปตามเหตุที่เกิดขึ้นนั้นให้ทราบใต้ฝ่าลอองธุลีพระบาท แลคอยรับพระราชทานพระบรมราโชวาทสืบไป แต่ในระหว่างสมัยนี้ ก็ให้ผู้เปนที่ปฤกษาซึ่งยังเหลืออยู่อีกนั้นประชุมกันกระทำการของที่ประชุมต่อไป ถ้าเหตุนั้นเปนการอันควรที่จะรีบร้อยแล้ว ก็ให้สมเด็จพระนางเจ้า พระบรมราชินีนารถ ซึ่งสำเร็จราชการแผ่นดินต่างพระองค์ ทรงแต่งตั้งผู้ซึ่งสมควรให้เปนที่ปฤกษาในตำแหน่งที่ว่างนั้นไว้ได้คราวหนึ่ง แลให้กราบบังคมทูลพระกรุณาไป เพื่อที่จะได้รับพระราชทานพระบรมราชวินิจฉัยในตำแหน่งนั้นเปนอันเด็จขาดสืบไป

มาตราให้สมเด็จพระนางเจ้า พระบรมราชินีนารถ ซึ่งสำเร็จราชการแผ่นดินต่างพระองค์ ทรงประกอบการทั้งปวงอันเปนพระราชกิจแลพระราชอำนาจของพระเจ้าแผ่นดินนั้นพร้อมด้วยที่ประชุม จนกว่าจะได้เสด็จพระราชดำเนินกลับคืนมายังพระมหานคร ฤๅจนถึงเวลาขณะใด ๆ ที่จะได้พระราชทานพระบรมราชวินิจฉัยเปนกำหนดอย่างอื่นจากที่ว่าไว้นี้ แต่การที่ทรงกระทำนั้นต้องให้อยู่ในข้อที่กำหนดไว้ท้ายมาตรานี้ด้วย

เพราะฉนั้น บรรดาพระราชบัญญัติพระราชกำหนดกฎหมายข้อบังคับทั้งหลายก็ดี การถอดถอนฤๅการแต่งตั้งยศตำแหน่งในราชการก็ดี คำสั่งที่จะให้จัดการไปตามคำตัดสินฤๅให้งดคำตัดสินของศาลก็ดี ของกระทรวงต่าง ๆ ก็ดี การยกโทษผู้กระทำผิดก็ดี แลเมื่อว่าทั่วไป สรรพการอันใด ๆ ที่เปนราชการแผ่นดินที่สมเด็จพระนางเจ้า พระบรมราชินีนารถ ซึ่งสำเร็จราชการแผ่นดินต่างพระองค์ได้ทรงลายพระราชหัดถเลขาแลประทับพระราชลัญจกรไว้ ก็ให้ใช้ได้เสมอเหมือนกับที่ได้มีพระราชหัดถเลขาแลประทับพระราชลัญจกรแล้วเหมือนกัน แต่การอันนั้นให้เปนไปตามข้อที่กำหนดต่อไปนี้ คือ

ข้อการที่กระทำนั้นต้องไม่เปนที่ขัดขวางฤๅผิดต่อการรักษาพระบรมเดชานุภาพแลพระราชธรรมประเพณีให้ดำรงคงอยู่ก็ดี การรักษาแผ่นดินให้ดำรงคงเปนอิศรภาพแลมั่นคงเปนอัน