หน้า:ยศเจ้า - ดำรง - ๒๔๗๒.pdf/11

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว

ส่วนอิสสริยศ คือ ยศที่พระเจ้าแผ่นดินทรงสถาปนาเจ้านายให้มีศักดิสูงขึ้นนั้น ชั้นสูงสุด คือ ตำแหน่งพระมหาอุปราช คือ ผู้ที่จะรับรัชชทายาทสืบพระวงศ์

ในกฎมณเฑียรบาลซึ่งตั้งเมื่อแผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถบัญญัติว่า พระราชกุมารอันเกิดด้วยพระอัครมเหษีเป็นสมเด็จหน่อพุทธเจ้า พระราชกุมารอันเกิดแต่แม่หยั่วเมืองเป็นพระมหาอุปราช ที่กล่าวไว้ในกฎมณเฑียรบาลดังนี้ ข้าพเจ้าเข้าใจว่า หมายความว่า พระราชกุมารซึ่งพระเจ้าแผ่นดินจะทรงสถาปนาให้เป็นรัชชทายาทนั้น ถ้าพระมารดาเป็นพระอัครมเหษี ให้มีพระเกียรติยศเรียกว่า สมเด็จหน่อพุทธเจ้า ถ้าพระราชกุมารที่จะเป็นผู้รับรัชชทายาท พระมารดามีเกียรติยศต่ำกว่าพระอัครมเหษีลงมา เป็นแต่เพียงแม่หยั่วเมืองไซร้ มีพระเกียรติยศเรียกเพียงว่า พระมหาอุปราช ตามเนื้อความที่ปรากฏในหนังสือพระราชพงศาวดาร พระราชกุมารที่เรียกว่า สมเด็จหน่อพุทธเจ้า มีแต่พระองค์เดียว คือ สมเด็จพระบรมราชา