หน้า:ยศเจ้า - ดำรง - ๒๔๗๒.pdf/14

๑๑

ความปรากฏในหนังสือมองซิเออร์ลาลูแบร์ ราชทูตฝรั่งเศส แต่งเรื่องเมืองไทยในครั้งแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช กล่าวไว้แห่งหนึ่งว่า สมเด็จพระนารายณ์มหราชได้ทรงยกย่องพระราชธิดาให้มีข้าคนเป็นบริวาร และมีเมืองส่วยขึ้นเท่ากับเกียรติยศพระอัครมเหษี เนื้อความดังปรากฏในหนังสือพระราชพงศาวดารและในหนังสือของมองซิเออร์ลาลูแบร์ที่กล่าวนี้ เป็นข้อให้สันนิษฐานว่า ที่กล่าวในหนังสือพระราชพงศาวดารว่า ทรงตั้งกรมหลวงโยธาทิพ กรมหลวงโยธาเทพ นั้น ที่จริงไม่ใช่เป็นการสถาปนาอิสสริยยศอย่างเราเข้าใจกันทุกวันนี้ ด้วยราชประเพณีครั้งกรุงเก่าก่อนนั้น แม้เจ้านายพระองค์หญิง เมื่อสถาปนาอิสสริยยศให้สูงขึ้น ก็มีพระนามขึ้นว่า พระ เหมือนกับพระองค์ชาย มีตัวอย่างเช่น พระสุริโยทัย พระเทพกษัตรีย์ พระวิสุทธิกษัตรีย์ ในแผ่นดินสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ์ ปรากฏอยู่ในหนังสือพระราชพงศาวดาร การที่สมเด็จพระนารายณ์มหาราชทรงตั้งกรมหลวงโยธา