หน้า:ยศเจ้า - ดำรง - ๒๔๗๒.pdf/9

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว

พระองค์เจ้า รองแต่ชั้นนี้ลงมา ถึงพระองค์เจ้าตั้ง คือ หม่อมเจ้าซึ่งเลือกสรรค์สถาปนาเป็นพระองค์เจ้าโดยฉะเพาะพระองค์

ราชสกุลยศรองแต่พระองค์เจ้าลงมา ถึงชั้นหม่อมเจ้า เป็นยศสำหรับโอรสธิดาของเจ้าฟ้าและพระองค์เจ้า และมารดามิได้เป็นพระองค์เจ้า เมื่อครั้งกรุงศรีอยุธยา แม้พระโอรสธิดาพระมหาอุปราช ถ้ามารดามิได้เป็นเจ้า ก็เป็นแต่เพียงหม่อมเจ้า เช่น หม่อมเจ้าอาทิตย ในกรมพระราชวังบวรเสนาพิทักษ์ ในแผ่นดินสมเด็จพระเจ้าบรมโกศ เป็นตัวอย่าง มีปรากฏอยู่ในคำจารึก

เจ้าราชนิกูล คือ เจ้ารามฆพ เจ้าทศเทพ เป็นต้น ซึ่งเป็นยศมีมาเก่าแก่ ข้าพเจ้าเข้าใจว่า เดิมยศเห็นจะเสมอกับหม่อมเจ้า ทำนองเป็นหม่อมเจ้าตั้ง มาเปลี่ยนเป็นหม่อม เช่น หม่อมราโชทัย เป็นต้น เมื่อในรัชชกาลที่ ๔ กรุงรัตนโกสินทรนี้เอง