ธิราช" ทั้งนั้น คือ เป็นเจ้าของเจ้า เท่ากับคำว่า Emperor คำ Emperor ที่จริงเป็นยศ เช่น Emperor William ที่ ๑ ที่เป็น Kaiser เดิมเป็น King of Prussia เมื่อเป็น Emperor แล้วอยากให้เรียกว่า William the Great แต่ไม่มีใครเรียก เลยไปให้ชื่อเรียกว่า Kaiser Wilhem der Gross หมายถึง William the Great
เมื่อจะถวายพระนาม "ปิยมหาราช" แด่พระพุทธเจ้าหลวง ได้ปรึกษากันเห็นพ้องว่า พระพุทธเจ้าหลวงมีอภินิหารผิดกับพระเจ้าแผ่นดินพระองค์อื่น ๆ ในบางประการ คือ ทำนุบำรุงเปลี่ยนแปลงการปกครอง ทำให้บ้านเมืองเจริญยิ่งในทางวัฒนธรรม คือ Civilization (คำว่า Civilization นี้ เดิมเรียกกันว่า อารยธรรม แต่ดูเป็นของแขกไป สู้ วัฒนธรรม ไม่ได้ คำว่า วัฒนธรรม เหมาะดี แต่ไม่ใช่ Culture) พระคุณสมบัตินี้ยากจะหาพระเจ้าแผ่นดินพระองค์อื่นเสมอได้ เป็นพระคุณสมบัติที่เด่นชัด ใคร ๆ ก็เถียงไม่ได้ อีกประการหนึ่ง พระพุทธเจ้าหลวงเสวยราชย์นานกว่าพระเจ้าแผ่นดินพระองค์อื่น ๆ ในพงศาวดาร อันนี้เป็นตัวเหตุว่า ควรจะเฉลิมพระเกียรติยศเป็นพิเศษด้วยอย่างใดอย่างหนึ่ง หาใครอื่นจะบำรุงบ้านเมืองให้เจริญเร็วและเสวยราชย์นานทั้งสองอย่างมิได้ เมื่อเป็นเช่นนี้ จะถวายพระนามว่ากะไรจึงดี
สมัยก่อนใช้ "ราชาธิราช" แต่ก็ใช้กันจนเฝือ จะเรียกพระเจ้าช้างเผือกก็ดูธรรมดา ช้างเผือกก็มีถึง ๑๒–๑๓ ตัว ใคร่จะได้พระนามพิเศษให้สมกับพระคุณวิเศษของพระองค์ และจะให้เป็นความจริงอยู่ชั่วกัลปาวสาน ที่สุดลงมติว่า ให้ถวายเป็น "พระปิยมหาราชเจ้า" เป็นมติที่มหาชนทั้งประเทศรับรอง เพราะเป็นที่รักของมหาชนจริง ๆ ไม่ใช่จะเป็นทบุคคลคณะหนึ่งพวกหนึ่งนั่งพร้อมกันชี้เอาตามใจตัว เป็นด้วยคนทั้งหลาย
