หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
อธิบายเพลงยาว
เรื่อง พระอาการประชวรของกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ
พระนิพนธ์
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
เพลงยาวนี้เป็นสำนวนผู้หญิงชาววังแต่ง เจ้าของเรียกว่า นิราศ แต่ที่แท้เป็นเรื่องจดหมายเหตุครั้งกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ พระเจ้าลูกเธอในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ประชวรตั้งแต่เดือน ๔ ปีเถาะ เบญจศก พ.ศ. ๒๓๘๖ ประชวรอยู่ช้านานกว่า ๖ เดือน การรักษาพยาบาลกวดขัดแข็งแรง ด้วยเป็นพระเจ้าลูกเธอที่ทรงพระเมตตามาก ผู้แต่งเพลงยาวเป็นข้าหลวงอยู่ในกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ อยู่ที่ตำหนัก จึงจดหมายเหตุการณ์ครั้งนั้นไว้เป็นกลอนเพลงยาว สำนวนที่แต่ง ว่าตามนิสัยใจคอของผู้หญิงก็จริง แต่เมื่อ่านพิจารณาดู เห็นว่า มีทางความรู้เรื่องโบราณคดีอยู่มาก ควรรรักษาไว้มิให้สูญเสีย
ผู้ที่แต่งเพลงยาวนี้ แม้ไม่บอกออกตัวไว้ให้ปรากฏตรง ๆ ก็รู้ได้โดยทางความในเพลงยาวกล่าวไว้ในที่แห่ง ๑ ว่า เป็นของคุณสุวรรณแต่ง
– ๖๔ –
