๔
๒ ชนิด ใช้เรียนโดด ๆ ชนิดหนึ่ง ใช้ประสมกับพยัญชนะอีกชนิดหนึ่ง แต่ในภาษาไทยมีแต่รูปสระที่ใช้ประสมกับพยัญชนะอย่างเดียว เมื่อต้องการจะเขียนโดด ๆ ก็เอาตัว ‘อ’ ซึ่งจัดไว้ในพวกพยัญชนะมาประสมเข้า ออกเสียงเช่นเดียวกับสระเปล่า เช่น อา, อู, เอ เป็นต้น เว้นแต่สระ ฤ ฤๅ ฦ ฦๅ ๔ ตัวนี้เขียนโดด ๆ ก็ได้ ประสมกับพยัญชนะก็ได้ เช่นเดียวกับสระอังกฤษ และรูปสระนั้นบางทีก็ใช้รูปเดียวเป็นสระหนึ่ง บางทีก็ใช้หลายรูปประสมกันเป็นสระหนึ่ง มีต่าง ๆ กันเป็น ๒๑ รูป ดังนี้:-
(๑)ะ เรียก วิสรรชนีย์ สำหรับประหลังเป็นสระอะ และประสมกับรูปอื่นเป็นสระ เอะ แอะ โอะ เอาะ เออะ เอียะ เอือะ อัวะ
(๒)ั เรียก ไม้ผัดหรือหันอากาศ สำหรับเขียนข้างบนเป็นสระอะ เมื่อมีตัวสะกด และประสมกับรูปอื่นเป็นสระ อัวะ อัว
(๓)็ เรียกไม้ไต้คู้ สำหรับเขียนข้างบนแทนวิสรรชนีย์ในสระบางตัวที่มีตัวสะกด เช่น เอ็น แอ็น อ็อน ฯลฯ และใช้ประสมกับตัว ก เป็นสระ เอาะ มีไม้โท คือ ก็ (อ่านเก้าะ)
(๔)า เรียก ลากข้าง สำหรับเขียนข้างหลังเป็นสระ อา และประสมกับรูปอื่นเป็นสระ เอาะ อำ เอา
(๕)ิ เรียก พินทุ์ อิ สำหรับเขียนข้างบนเป็นสระอิ และประสมกับรูปอื่นเป็นสระ อี อื อึ เอียะ เอีย เอือะ เอือ และใช้แทนตัว อ ของสระ เออ เมื่อมีตัวสะกดก็ได้ เช่น เกอน เป็น เกิน ฯลฯ
(๖)' เรียก ฝนทอง สำหรับเขียนข้างบนพินทุ์ อิ เป็นสระ อี และประสมกับรูปอื่นเป็นสระ เอียะ เอีย
