หน้า:อาญาหลวง ราษฎร์ - ๒๔๗๔.pdf/10

๒

หลวงปฤกษา ๆ ว่า เปนหญิงหย่าชาย ให้อำแดงป้อมกับนายบุญสีขาดจากผัวเมียกันตามกฎหมาย จึ่งทรงพระกรรุณาตรัสว่า หญิงนอกใจชายแล้วมาฟ้องหย่าชาย ลูกขุนปฤกษาให้หย่ากันนั้น หาเปนยุติเปนธรรมไม่ จึ่งมีพระราชโองการตรัสสั่งให้เจ้าพญาพระคลังเอากฎหมายณสานหลวงมาสอบกับฉบับหอหลวง ฉบับข้างที่ ได้ความว่า ชายหาผิดมิได้ หญิงขอหย่า ท่านว่า เปนหญิงหย่าชาย หย่าได้ ถูกต้องกันทังสามฉบับ จึ่งมีพระราชโองการมาณพระบันทูลสูรสีหะนาทดำรัสว่า ฝ่ายพุทธจักรนั้น พระไตรยปิฎกแปดหมื่นสี่พันพระธรรมขันธอันสมเดจ์พระพุทธเจ้าทรงพระมหากรรุณาประดิษฐานไว้ต่างพระองค์ ได้เปนหลักโลกยสั่งสอนบรรพชิตบริษัษยแลฆราวาศบริษัษยได้ปรนิบัติรู้ซึ่งทางศุคติภูมลทุคติภูม แลพระไตรยปิฎกธรรมนั้นฟั่นเฟือนวิปริตผิดเพี้ยนไปเปนอันมาก ยากที่จะเล่าเรียนเปนอายุศมพระพุทธสาศนาสืบไป ก็ได้อาราธนาประชุมเชิญพระราชาคณะทังปวง มีสมเดจ์พระสังฆราช แลพระธรรมอุดม พระพุทธโฆษาจารย เปนประธาน ฝ่ายราชบัณฑิตยนั้น พญาธรรมปรีชาเปนต้น ให้ทำสังคายนายชำระพระไตรยปิฎกสอบใส่ด้วยอรรฐกะถาฎีกาให้ถูกต้องตามพระพุทธบัญญัติ พระไตรยปิฎกจึ่งค่อยถูกถ้วนผ่องใสขึ้น ได้เปนที่เล่าเรียนง่ายใจแก่กุลบุตรสืบไปภายหน้า ก็เปนพุทธการกธรรมกองการกุศลอันประเสริฐแล้ว แลฝ่ายข้างอาณาจักรนี้ กระษัตรผู้จะดำรงแผ่นดินนั้นอาไสรยซึ่งโบราณราชนิติกฎหมายพระไอยการอันกระษัตรแต่ก่อนบัญญัติไว้ได้เปนบันทัดถาน จึ่งพิภากษาตราสีนเนื้อความราษฎรทั้งปวงได้โดยยุติธรรม แลพระราชกำหนดบทพระไอยการนั้นก็ฟั่นเฟือนวิปริตผิดซ้ำต่างกันไปเปนอัน