หน้า:เทศาภิบาล - ดำรง - ๒๔๙๘.pdf/25

หน้านี้ยังไม่ได้พิสูจน์อักษร
๒๐

ข้าพเจ้าไปถึงก็คงจัดการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ในทันทีตามประสาคนหนุ่ม และได้เคยจัดการอย่างใหม่มาหลายแห่งแล้ว แต่ตัวข้าพเจ้าเองมีความวิตกมาก ด้วยยังไม่รู้ราชการกระทรวงมหาดไทย และยังไม่รู้จักข้าราชการกระทรวงมหาดไทยทั้งที่ในกรุงฯ และตามหัวเมืองอยู่โดยมาก เห็นว่า จะต้องศึกษาหาความรู้ราชการกระทรวงมหาดไทยเสียก่อน เมื่อรู้แล้วจึงค่อยคิดอ่านจัดการงานต่อไป

ก็และการศึกษาหาความรู้นั้นจำจะต้องอาศัยไต่ถามข้าราชการผู้ใหญ่ในกระทรวงที่เคยทำการงานชำนิชำนาญมาแต่ก่อน ในเวลานั้น ข้าราชการผู้ใหญ่ในกระทรวงมหาดไทยรองแต่เสนาบดีลงมามีพระยามหาอำมาตย์ (หรุ่น ศรีเพ็ญ) สมุหมหาดไทยฝ่ายเหนือ กับเจ้าพระยาศรีธรรมาธิราช (เวก บุณรัตพันธุ์) เมื่อยังเป็นพระยาราชวรานุกูล ปลัดทูลฉลอง แต่ปลดออกรับบำนาญแล้วทั้ง ๒ คน คงแต่พระยาราชวรานกูล (อ่วม) เมื่อยังเป็นพระยาศรีสิงหเทพ ปลัดบัญชีว่าที่ปลัดทูลฉลอง เป็นหัวหน้าข้าราชการกระทรวงมหาดไทย ข้าพเจ้าจึงอาศัยไต่ถามแบบแผนกระบวนราชการกระทรวงมหาดไทยมาตั้งแต่แรก

ตรงนี้อยากจะพรรณนาคุณของพระยาราชวรานุกูล (อ่วม) ซึ่งได้มีต่อตัวข้าพเจ้าลงไว้ให้ปรากฏ ตัวท่านกับข้าพเจ้าได้คุ้นเคยจนชอบกันอยู่แล้วตั้งแต่ก่อนข้าพเจ้าเป็นเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย แต่จะเป็นเพราะความอารีโดยเคยมีไมตรีจิตในส่วนตัวก็ตาม หรือเพราะท่านมีความภักดีต่อราชการบ้านเมืองก็ตาม สังเกตเห็นได้ว่า ท่านเต็มใจช่วยจริง ๆ เหมือนอย่างว่าตั้งใจประคับประคองข้าพเจ้ามาตั้งแต่แรก เป็นต้นว่า ในเวลาข้าพเจ้าปรึกษาหารือการงาน ถ้าท่านไม่เห็นชอบด้วย ก็ทักท้วงและชี้แจงให้