เมื่อสมเด็จพระอุทัยราชาธิราชจันกับพระยาพระเขมรกราบถวายบังคมลากลับออกไปเมืองบรรทายเพชรแล้ว ก็มีใบบอกเข้ามาว่า เขมรไปตัดไม้กระดานไว้ในป่าใกล้เขตรแดนญวนเป็นอันมาก พวกญวนคุมสมัครพรรคพวกมามาก ๆ แย่งชิงเอากระดานไปเสีย ครั้นจะแต่งคนให้ไปจับกุม ก็กลัวจะวิวาทกับญวน จะเกิดการรบพุ่งกันขึ้น ด้วยญวนบัดนี้มีกำลังมากขึ้นกว่าแต่ก่อนแล้ว ขอพระบารมีโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมเป็นที่พึ่ง เมื่อความในใบบอกกราบทูลพระกรุณาพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ทรงพระราชดำริจะแต่งกองทัพออกไปให้เป็นกำลังช่วยองค์สมเด็จพระอุทัยราชาธิราชจัน ให้ต่อว่าแก่เมืองญวนด้วยเรื่องญวนผู้ร้ายล่วงเกินเข้าแย่งชิงกระดานของเขมร กองทัพยังไม่ทันได้จัดให้ยกไป ก็ทรงพระประชวรหนักลง เสด็จสวรรคต จึ่งพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยได้เสด็จขึ้นเถลิงถวัลย์ราชสมบัติบรมราชาภิเศกในปีมะเส็ง เอกศก ศักราช ๑๑๗๑[1] ในปีนั้น อ้ายพม่ายกทัพมาตีเมืองถลางทางหนึ่ง เข้ามาทางทองธาตรีด้วยหวังว่าจะเข้ามาตีเอาเมืองราชบุรีทางหนึ่ง ในกรุงเทพฯ ต้องกะเกณฑ์กองทัพใหญ่ออกไปสู่รบพม่า จึ่งได้มีท้องตราไปเกณฑ์เขมรให้ยกกองทัพมาช่วยในการรบพม่าครั้งนั้นด้วย ครั้งนั้น สมเด็จพระอุทัยราชาธิราจันจึ่งกะเกณฑ์พระยาพระเขมรเป็นอันมาก เลือกเอาแต่ผู้ที่มีใจซื่อสัตย์สวามิภักดิ์ข้างกรุงเทพฯ ให้คุมไพร่เข้ามากับนักองค์สงวนแลนักองค์อิ่มผู้น้อง แลจัดแจงสิ่งของทูลเกล้าฯ ถวายในเวลาแผ่นดินใหม่ แลเครื่องฉลองพระเดชพระคุณในการพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกเข้มาด้วย ครั้นนักองค์สงวน นักองค์อิ่ม แลพระยาพระเขมรเป็นอันมากที่ซื่อสัตย์ต่อกรุงเทพฯ ไม่ได้อยู่ที่เมืองบรรทายเพชรแล้ว องค์
- ↑ พุทธศักราช ๒๓๕๒
