เรียนหนังสืออยู่ที่วิทยาลัยลีเซ่ซักเซอร์โลบา ไซ่ง่อน
เรื่องราวของกษัตริย์เขมรยุ่งยากมาก สมดังที่พระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงพระปิยมหาราชทรงพระราชข้อวินิจฉัยไว้ว่า เกิดแตกแยกขึ้นเป็นสามก๊กในราชวงศ์เขมร คือ พระนโรดมก๊กหนึ่ง พระศรีสวัสดิ์ก๊กหนึ่ง นักองค์วัตถาก๊กหนึ่ง ผลของการแตกแยก คือ ต้องเสียเมืองให้แก่ฝรั่งเศสในที่สุด
ผู้ได้อ่านเอกสารทางประวัติศาสตร์เรื่องนี้จะเห็นได้ว่า ประเทศไทยเราดำเนินกุศโลบายในการปกครองเขมรด้วยดีมาตั้งแต่แรก และได้พยายามทุกวิถีทางที่จะให้เขมรอยู่ร่มเย็นเเป็นสุขฉันลูกหลาน ตามที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชหัตถเลขาถึงสมเด็จพระเจ้าศรีสวัสดิ์ แต่น่าเสียดายที่เขมรต้องไปขึ้นแก่ฝรั่งเศสสิ้นเชิงเมื่อพุทธศักราช ๒๔๑๐ เป็นอันว่า ไทยได้เสียดินแดนเขมรและเขมรกลายเป็นเมืองขึ้นของฝรั่งเศสไปตั้งแต่คราวนั้น
สำนักทำเนียบนายกรัฐมนตรีหวังว่า บรรดาผู้ที่ได้อ่านเอกสารทางประวัติศาสตร์เรื่องนี้คงจะพอใจโดยทั่วกัน
- สำนักทำเนียบนายกรัฐมนตรี
- ๒๖ ตุลาคม ๒๕๐๕
