หน้า:Bueanglang Kanpatiwat 2475.djvu/102

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
92
 

ในการรักษาความเป็นปึกแผ่นของหมู่คณะไว้ได้ ได้สรรเสริญความปราชญ์เปรื่องของพระยาทรงสุรเดชฯ ในวิชายุทธวิธี ได้สรรเสริญปรีชาสามารถของหลวงประดิษฐมนูธรรมในการดำเนินงานฝ่ายการเมือง ในส่วนตัวท่านเองนั้น พระยาพหลฯ มักจะตอบแก่คนอื่น ๆ ว่า ท่านเป็นคนมีปัญญาพอประมาณ เมื่อถูกซักว่า เมื่อมีปัญญาแต่พอประมาร ไฉนจึงสอบไล่ได้ที่หนึ่งจนถึงได้รับพระราชทานทุนเล่าเรียนให้ไปศึกษาวิชาในต่างประเทศเล่า คนที่มีปัญญาพอประมาณหรือปานกลางจะเอาชนะคนอื่น ๆ ในการเล่าเรียนจนถึงสอบไล่ได้ที่หนึ่งนั้นดูเป็นการฝืนความจริงอยู่ ท่านหัวหน้าคณะราษฎรหัวเราะแล้วตอบข้อซักถามอันนี้ว่า ท่านจำเป็นจะต้องยอมรับว่าความสำเร็จในการศึกษาเล่าเรียนนั้นเป็นผลแห่งความบากบั่นของท่านในระหว่างที่เล่าเรียนอยู่ที่โรงเรียนนายร้อยนั้น โดยที่ไม่ทนงว่าเป็นผู้มีปัญญาชั้นเลิศ ท่านจึงบากบั่นในการศึกษาเล่าเรียนโดยมิคิดถึงความเหนื่อยยาก ในขณะที่เพื่อนนักเรียนกำลังหลับสนิทและหลับอย่างสบายในตอนใกล้รุ่งนั้น ตัวท่านเองจะฝืนใจตื่นขึ้นมาแต่เวลา 4.00 น. และดูหนังสือไปจนถึงเวลาที่จะต้องทำกิจอย่างอื่นตามกำหนดการของโรงเรียน การลุกขึ้นมาดูหนังสือแต่เวลาตีสี่เช่นนี้เป็นกิจวัตร์ของท่านที่ได้ปฏิบัติมาอย่างสม่ำเสมอในระหว่างที่เรียนอยู่ในชั้นสูง ความสำเร็จของท่านจึงกล่าวได้ว่าอยู่ที่ความมานะบากบั่นนี่เอง

เมื่อท่านออกไปศึกษาวิชาทหารต่อที่โรงเรียนนายร้อยเยอรมันนั้น ก็มีเหตุการณ์ซึ่งแสดงให้เห็นลักษณะนิสัยอันแข็งแกร่งของท่านอยู่ข้อหนึ่งในที่จะต่อสู้เอาชนะความดูหมิ่นของผู้อื่น ครั้ง