หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
——10——
ก็มีพลังธรรมชาติค้ำจุนอยู่เสมอ แรงงานจึงไม่ใช่บ่อเกิดอันหนึ่งอันเดียวของมูลค่าใช้สอยหรือความมั่งคั่งเชิงวัตถุที่มันผลิต พูดแบบวิลเลียม เพตตี แรงงานเป็นบิดา โลกาเป็นมารดา
เราจะขยับจากสินค้าที่จนบัดนี้เป็นวัตถุใช้สอย ไปยังมูลค่าของสินค้า
เราสมมุติไว้ให้เสื้อคลุมมีมูลค่าสองเท่าของผ้าลินิน นี่เป็นเพียงความแตกต่างเชิงปริมาณ เมื่อแรกเห็นเรายังไม่สนใจ ระลึกว่าถ้ามูลค่าของเสื้อคลุมตัวหนึ่งเป็นสองเท่าของผ้าลินิน 10 หลา ผ้าลินิน 20 หลาจะมีขนาดของมูลค่าเท่ากับเสื้อคลุมหนึ่งตัว ในฐานะมูลค่า เสื้อคลุมและผ้าลินินเป็นของจากแก่นสารเดียวกัน เป็นการแสดงออกเชิงรูปธรรมของแรงงานชนิดเดียวกัน แต่ว่าการตัดเย็บกับการถักทอเป็นแรงงานที่แตกต่างกันเชิงคุณภาพ ถึงอย่างนั้น ในบางสภาพสังคม มนุษย์คนเดียวอาจทำทั้งตัดเย็บและถักทอสลับกันไป วิธีใช้แรงงานที่ต่างกันสองแบบจึงเป็นแค่การดัดแปลงแรงงานของปัจเจกคนเดียวกัน และยังไม่เป็นบทบาทที่จำเพาะและถาวรของปัจเจกคนละคน ดังเช่นที่ช่างตัดเสื้ออาจตัดเสื้อคลุมวันนี้แล้วก็ตัดกางเกงพรุ่งนี้ ซึ่งต้องใช้แค่แรงงานแบบต่าง ๆ ของปัจเจกคนเดียวกัน ยิ่งไปกว่านั้น เห็นได้จากสังคมทุนนิยมของเรา แรงงานมนุษย์บางส่วนจะสลับไปเป็นอุปทานในรูปของการตัดเย็บบ้าง ในรูปของการถักทอบ้าง ตามแนวโน้มอุปสงค์ของแรงงาน แรงงานอาจไม่ได้เปลี่ยนรูปโดยไร้แรงเสียดทานเลยเสียทีเดียว แต่ก็ต้องเปลี่ยน หากเรามองข้ามความจำเพาะของกิจกรรมการผลิต และฉะนั้นคุณลักษณะอันมีประโยชน์ของแรงงาน สิ่งที่เหลืออยู่คือการเป็นการใช้พลังแรงงานมนุษย์ แม้การตัดเย็บและการถักทอเป็นกิจกรรมการผลิตที่แตกต่างกันเชิงคุณภาพ ทั้งสองยังเป็นการใช้มันสมอง กล้ามเนื้อ เส้นประสาท น้ำมือ ฯลฯ ในการผลิต และในแง่นี้ทั้งสองคือแรงงานมนุษย์ เพียงการใช้พลังแรงงานมนุษย์ที่แตกต่างกันสองรูปแบบ จริงอยู่ที่พลังแรงงานมนุษย์เองจะใช้แบบนี้แบบนั้นได้ก็ต้องพัฒนาแล้วไม่มากก็น้อย มูลค่าของสินค้า