สินค้าอุบัติบนโลกในรูปของมูลค่าใช้สอยหรือกายสินค้า เช่นเหล็ก ผ้าลินิน ข้าวสาลี ฯลฯ เหล่านี้คือรูปธรรมชาติแบบพื้นบ้าน แต่ที่เป็นสินค้าได้ก็เพียงเพราะว่าเป็นอยู่สองอย่างพร้อมกัน คือเป็นวัตถุใช้สอยและเป็นพาหะของมูลค่า ดังนั้น จะปรากฏเป็นสินค้าหรือมีรูปเป็นสินค้า ก็ต่อเมื่อมีทวิรูป คือรูปธรรมชาติกับรูปมูลค่า
วัตถุภาวะมูลค่าของสินค้าต่างจากมิสเตรสส์ควิกลีตรงที่ไม่มีใครทราบว่ากินได้ตรงไหน[a] ตรงข้ามโดยสิ้นเชิงจากวัตถุภาวะของกายสินค้าที่หยาบและสัมผัสได้ ไม่มีสสารธรรมชาติอยู่ในวัตถุภาวะมูลค่าแม้อะตอมเดียว จะหมุนหรือพลิกสินค้าชิ้นหนึ่งอย่างไร ก็ยังคงจับต้องไม่ได้ในฐานะสิ่งของมูลค่า แต่หากเราจำได้ว่าสินค้ามีวัตถุภาวะมูลค่าตราบเมื่อเป็นการแสดงออกของหน่วยทางสังคมเดียวกันเท่านั้น คือแรงงานมนุษย์ และว่าวัตถุภาวะมูลค่าเป็นเพียงสิ่งทางสังคม เราย่อมเข้าใจทันทีว่ามันสามารถปรากฏอยู่ในความสัมพันธ์ทางสังคมจากสินค้าสู่สินค้าเท่านั้น อันที่จริง เราออกเดินทางจากมูลค่าแลกเปลี่ยนหรือความสัมพันธ์แลกเปลี่ยนระหว่างสินค้าเพื่อตามรอยหามูลค่าซึ่งแอบซ่อนอยู่ข้างในนั้น ถึงคราวที่เราต้องกลับไปยังรูปปรากฏรูปนี้ของมูลค่า
ทุกคนรู้ แม้อาจไม่รู้สิ่งอื่นเลย ว่าสินค้ามีรูปมูลค่าร่วมกันอยู่รูปหนึ่ง ดูขัดกับรูปธรรมชาติแสนฉูดฉาดของมูลค่าใช้สอยอย่างสะดุดตา —— รูปเงินตรา ถึงกระนั้น จำเป็นที่เราจะต้องกระทำสิ่งที่เศรษฐศาสตร์กระฎุมพีไม่เคยคิดลองเลยแม้สักครั้ง คือการพิสูจน์หากำเนิดของรูปเงินตรา การสะกดรอยตามพัฒนาการของการแสดงออกมูลค่าภายในความสัมพันธ์มูลค่าของสินค้า จากรูปซึ่งไม่เตะตาและเรียบง่ายที่สุด ไปยังรูปเงินตราซึ่งเจิดจ้าแยงตา แล้วคลี่ปมปริศนาเงินตราไปพร้อมกันด้วยการนั้น
เห็นได้ชัดว่าความสัมพันธ์มูลค่าแบบเรียบง่ายที่สุดคือความสัมพันธ์มูลค่าของสินค้าชิ้นหนึ่งกับสินค้าต่างชนิดอีกชิ้นหนึ่ง ชนิดใดก็ได้ ความสัมพันธ์มูลค่าของสินค้าสองอย่างจึงได้ผลเป็นการแสดงออกมูลค่าแบบเรียบง่ายที่สุดสำหรับสินค้าอย่างหนึ่ง
- ↑ ประโยคนี้พาดพิงบทละครเชคสเปียร์ พระเจ้าเฮนรีที่ 4 จากตอนที่ 1 องก์ที่ 3 ฉาก 3 ตัวละครสองตัว คือมิสเตรสส์ควิกลีหรือ Host. กับเซอร์ จอห์น ฟอลสตาฟ หรือ Fal. กำลังด่าทอกัน คำแปลต่อไปนี้แปลตามความหมาย ไม่รักษาฉันทลักษณ์ และเพื่อถ่ายทอดอารมณ์ของตัวละคร คำว่า have หรือที่ในที่นี้แปลว่า "กิน" สื่อความหมายสองแง่สองง่าม:
(เชิงอรรถของวิกิซอร์ซ)
Fal. Setting thy womanhood aside, thou art
a beast to say otherwise."
(ถ้าไม่นับว่าเป็นหญิง เจ้าก็เป็นแค่สัตว์เดรัจฉาน)
Host. Say, what beast, thou knave thou?
(บอกมา สัตว์อะไรรึ? อ้ายขี้โกง)
Fal. What beast! why, an otter.
(สัตว์อะไรรึ! ตัวนากน่ะสิ)
Prince. An otter, Sir John! why, an otter?
(ตัวนาก เซอร์ จอห์น! เหตุใดจึงเป็นตัวนาก?)
Fal. Why? she's neither fish nor flesh; a
man knows not where to have her.
(เหตุอันใด? มันไม่ใช่ทั้งปลาทั้งเนื้อ ชายใดก็ไม่รู้ว่ากินได้ตรงไหน)
Host. Thou art an unjust man in saying so:
thou or any man knows where to have me, thou
knave thou!
(พูดเช่นนี้เลวดีแท้ อ้ายหรือชายใดย่อมรู้ว่ากินอีฉันได้ตรงไหน อ้ายขี้โกง!)
