ถูกกีดกันจากรูปสมมูลทั่วไป สินค้าเช่นผ้าลินินจึงอยู่ในรูปที่แลกเปลี่ยนได้โดยตรงกับสินค้าอื่นทั้งหมด หรืออยู่ในรูปทางสังคมโดยตรง เพราะและตราบที่สินค้าอื่นทั้งหมดไม่อยู่ในรูปเดียวกัน[1][a]
ในทางกลับกัน สินค้าซึ่งแสดงเป็นสิ่งสมมูลทั่วไปถูกกีดกันจากรูปมูลค่าสัมพัทธ์ที่เป็นเอกรูปและทั่วไปของโลกแห่งสินค้า หากผ้าลินิน หรือสินค้าที่อยู่ในรูปสมมูลทั่วไป มีส่วนในรูปมูลค่าสัมพัทธ์ทั่วไปด้วยพร้อมกัน ก็ต้องทำหน้าที่เป็นสิ่งสมมูลให้ตัวเอง เราจะได้: ผ้าลินิน 20 หลา ผ้าลินิน 20 หลา เป็นสัจนิรันดร์ซึ่งไม่แสดงออกแม้มูลค่าหรือขนาดของมูลค่า หากจะแสดงออกมูลค่าเชิงสัมพัทธ์ของสิ่งสมมูลทั่วไป ก็ต้องทำกลับรูป III แทน สิ่งสมมูลทั่วไปไม่มีรูปมูลค่าสัมพัทธ์ร่วมกับสินค้าอื่น แต่แสดงออกมูลค่าของตนในเชิงสัมพัทธ์เป็นลำดับไม่รู้จบของกายสินค้าอื่นทั้งหมด รูปมูลค่าสัมพัทธ์แบบขยายหรือรูป II ตอนนี้จึงปรากฏเป็นรูปมูลค่าสัมพัทธ์จำเพาะของสินค้าสมมูล
- ↑ ในความเป็นจริง จากรูปที่แลกเปลี่ยนได้โดยตรงโดยทั่วไป เรามองไม่ออกเลยว่าเป็นรูปมูลค่าที่ขัดแย้งกัน ซึ่งแยกไม่ออกจากรูปที่ไม่สามารถแลกเปลี่ยนได้โดยตรง ไม่ต่างจากขั้วบวกกับขั้วลบของแม่เหล็กที่แยกจากกันไม่ได้ เราจึงอาจเพ้อฝันว่าเราสามารถประทับตราให้สินค้าทั้งปวงแลกเปลี่ยนกันได้โดยตรงในเวลาเดียวกันได้ เช่นเดียวกับที่เราอาจเพ้อฝันว่าเราสามารถอภิเษกคาทอลิกทุกคนขึ้นเป็นพระสันตปาปาได้ แน่นอนว่าสำหรับกระฎุมพีน้อย ผู้มองเห็นจุดสุดยอดของเสรีภาพมนุษย์และอิสรภาพของปัจเจกในการผลิตสินค้า ย่อมพึงปรารถนาให้ปลดเปลื้องปมด้อยที่พัวพันกับรูปนี้ออก คือการที่สินค้าไม่สามารถแลกเปลี่ยนกันได้โดยตรง จิตรกรรมภาพยูโทเปียไร้ปัญญาเช่นนี้คือสังคมนิยมของพรูดง ผมชี้ให้เห็นในที่อื่นแล้วว่าไม่มีแม้อานิสงส์ของความเป็นต้นฉบับ แต่เกรย์ เบรย์ กับคนอื่น ๆ พัฒนาไว้ก่อนเขานานแล้วอย่างดีกว่าโข แต่ก็ไม่สามารถขัดขวางไม่ให้เรียกความรู้แบบนี้ว่า „วิทยาศาสตร์“ อย่างแพร่หลายเช่นทุกวันนี้ในบางวงการ ไม่เคยมีสำนักคิดไหนใช้คำว่า „วิทยาศาสตร์“ ได้ทิ้งขว้างไปกว่าของพรูดง เพราะ„เมื่อปราศจากมโนทัศน์
คำศัพท์จะปรับตัวได้ทันการ“
3*
- ↑ หมายถึง Pierre-Joseph Proudhon, John Gray และ John Francis Bray (เชิงอรรถของวิกิซอร์ซ)
