หน้า:Kotmai Laksana Phua Mia 2468.djvu/83

๗๓

ชายฤๅไม่ได้ทั้งสองคน จึ่งควรต้องฟ้องต้องเกาะครองเร่งรัดให้ส่งให้นำ ถ้าได้ตัดหญิงตัวชายมาแล้ว โทษผู้ชักสื่อแลผู้มาเปนเพื่อนผู้ลักภาแลเจ้าสำนักให้ยกเสีย แต่การข้างผู้มีบันดาศักดิ์ยังมีนัยที่จะว่าไปหลายอย่างอยู่ ถ้าที่อยู่ของบิดามารดาเปนวังเจ้าบ้านขุนนางผู้ใหญ่มีข้างน่าข้างในกำหนดกฎชามั่นคง คนผู้ล่วงเดินเข้าไป ก็จะต้องให้มีโทษสมควรแก่วังใหญ่วังน้อยตามบันดาศักดิ์ใหญ่น้อยของท่านเจ้าของวังเจ้าของบ้าน อนึ่ง ผู้มีบันดาศักดิ์สูงต่ำจะว่าตามศักดินาเปนแม่นย่ำก็ไม่ได้ เพราะผู้มีศักดินาสูงบางจำพวกก็เปนแต่ผู้ดีชั้นเดียว เมื่อมาข้องมาเกี่ยวกับผู้มีบันดาศักดิ์สืบตระกูลมาหลายชั่วแผ่นดิน ก็จะต้องรู้ว่า ผู้มีบันดาศักดิ์ชั้นเดียวเหมือนกับไพร่ แต่การในเรื่องอย่างนี้ก็ไม่เปนวิสัยที่ลูกขุนจะตัดสินได้ ต้องเรียนท่านเสนาบดีให้ตัดสินฤๅกราบบังคมทูลพระกรุณาให้ทรงตัดสิน เพราะในการในทิศในทางที่ไม่เคย ถ้าตัดสินไม่ชอบกล ก็จะเปนเยี่ยงเปนอย่างไป ต้องให้ผู้หลักผู้ใหญ่ตัดสินจึ่งควร แต่ในการผู้มีบันดาศักดิ์ต่อผู้มีบันดาศักดิ์ด้วยกัน ในการที่เหมือน ๆ กัน เคยสมาคมกันอยู่แล้ว ให้ตัดสินว่า สุดแต่ใจหญิง ฤๅสุดแต่ใจบิดามารดาฝ่ายหญิง แลบิดามารดาทั้งสองข้างปรานีปรานอมกันตามยศบันดาศักดิ์ทั้งสองฝ่าย ถ้าบิดาหญิงเปนสูงศักดิ์ตัดอาไลยไม่เอาเปนธุระไม่พอใจที่จะว่าถึง ถ้าผู้หญิงคบชาย