พระราชาทรงนามวิกรมาทิตย์[1] ครองราชย์อยู่กรุงอุชชยินีนับเวลามาถึงบัดนี้ได้เกือบ ๒๐๐๐ ปี พระองค์เปนกษัตริย์ทรงนามเลื่องลือ สามารถทั้งในทางศึกแลในทางปกครองไพร่ฟ้าประชาชนให้อยู่เย็นเปนสุข ทั้งเปนผู้เอื้อเฟื้อต่อการเรียนรู้ มีปราชญ์ ๙ คน เรียกว่าเนาวรัตนกวี คือกาลิทาสเปนต้น แต่งกลอนยอพระเกียรติ์ไว้ปรากฏจนเวลานี้ว่า รัชชกาลพระวิกรมาทิตย์เปนเวลาที่วิชารุ่งเรือง
ประวัติของพระราชาองค์นี้มีเรื่องจริงปะปนกับเรื่องซึ่งประดิษฐ์ขึ้น กล่าวตามความที่เปนคำนำเรื่องนี้ว่า เมื่อพระวิกรมาทิตย์ทรงครองสมบัติรุ่งเรืองอยู่หลายปี จนพระชนมายุได้ ๓๐ พรรษา จึงทรงพระดำริว่า บ้านเมืองต่างประเทศที่ได้ทรงยินชื่อแต่มิได้เคยเห็นนั้นมีมาก สมควรจะเสด็จไปดูให้เห็นเสียสักครั้งหนึ่ง ราชประสงค์คือจะเที่ยวลอดรู้การในบ้านเมืองเหล่านั้น หาช่องทางที่จะเอารวมเข้ามาเปนเมืองขึ้นด้วยกำลังอาวุธหรือกำลังปัญญา ทรงคิดฉนี้ จึงมอบราชการบ้านเมืองให้พระอนุชาทรงนามพระภรรตฤราชปกครองแทนพระองค์ แล้วทรงเครื่องปลอมเปนโยคี มีพระราชโอรสองค์ที่ ๒ ทรงนามธรรมธวัช ตามเสด็จเที่ยวเตร็จเตร่ไปในป่าแลเมืองต่าง ๆ
- ↑ นาม วิกรมาทิตย์ คือ วิก๎รม + อาทิต๎ย. อ่านว่า วิก๎รมาทิตย์ หรือ วิ กระ มา ทิตย์.
