หน้า:Phra Ratcha Lanchakon 2493.djvu/51

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๓๘

ตรากระทรวงการต่างประเทศ คือ ตราบัวแก้ว (ดู รูปที่ ๓๒) ซึ่งเดิมเป็นตราประจำตำแหน่งเจ้าพระยาพระคลัง ที่โกษาธิบดี ครั้นเมื่อจัดตั้งหอรัษฎากรพิพัฒน์ในรัชกาลที่ ๕ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๑๗ แล้ว ยกกรมพระคลังมหาสมบัติขึ้นเป็นกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ แยกออกจากกระทรวงการต่างประเทศเมื่อ พ.ศ. ๒๔๑๘ ตราบัวแก้วจึงตกไปเป็นตราประจำตำแหน่งเสนาบดีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศโดยลำดับมาจนบัดนี้ มีตราใหญ่ ๑ และตราน้อย ๑

นอกจากตราบัวแก้ว ยังมีตราบัวบานประจำตำแหน่งปลัดทูลฉลอง ตราบัวแย้มประจำตำแหน่งสมุหบัญชี ตราบัวผันเป็นตราประจำครั่ง และตราบัวแก้วเป็นกระดาษสีลายดุนสำหรับปิดผนึก ตราเหล่านี้เลิกใช้แล้วนอกจากตราบัวแก้วดุน มีขึ้นเมื่อครั้งเจ้าพระยาภาณุวงศมหาโกษาธิบดี (ท้วม บุนนาค) เป็นเสนาบดีในกระทรวงเมื่อครั้งยังเป็นกรมต่างประเทศ

ตราประจำกระทรวงเกษตราธิการ คือ ตราพระพิรุณทรงนาค (ดู รูปที่ ๓๓) ในพระธรรมนูญใช้ตราว่า ตราเจ้าพระยาพลเทพเสนาบดีศรีชัยนพรัตนเกษตราธิการใช้ ๙ ดวง คือ