หน้า:Ratchakan Thi Si (2) 2465.djvu/24

หน้านี้ยังไม่ได้พิสูจน์อักษร
๑๕

ฤๅเดือน ๖ เดือน ๗ เดือน ๘ เดือน ๙ เดือน ๑๐ เดือน ๑๑ เดือน ๑๒ ถ้าจะว่าปีก็ให้ว่าปีชวดหรือปีฉลู ถ้าจะว่าศกก็ให้ว่าเอกศก ฤๅโทศก ตรีศก จัตวาศก แต่ที่จำได้ ถ้าจะประสงค์ระดูด้วยก็ให้ว่าระดูทำนา ฤๅฤดูเกี่ยวเข้า ระดูเลิกนาแล้ว.

อนึ่งถ้อยคำจะจดชื่อผู้หญิงนั้น ถ้าผู้หญิงที่ไม่มีบันดาศักดิ์ มีผัวแล้วอยู่กับผัวก็ดี เปนหม้ายก็ดี จึงให้เรียกว่าอำแดง ถ้ายังไม่มีผัวเรียกว่าอำแดงไม่ได้ ให้ออกชื่อเปล่าๆ เถิด แลภรรยาขุนนางซึ่งเปนเจ้าพระยาแลพระยาพระหลวง ซึ่งมีตำแหน่งรับนามบัตร ถ้าเปนภรรยาถือน้ำให้เรียกท่าน เอาคำว่าท่านนำชื่อแล้วว่าภรรยาผู้นั้นๆ ถ้าภรรยาน้อยให้ออกชื่อเปล่าๆ แล้วอ้างว่าภรรยาผู้นั้น อย่าให้เรียกว่าอำแดง แต่ภรรยาของคนที่เปนหลวงขุนหมื่นที่ไม่ได้รับชื่อจากในหลวง เปนแต่เจ้าขุนมุลนายตั้งนั้นให้เรียกอำแดง แต่คนหลวง โขลน สดึง ช่างเย็บ ช่างย้อม เรียกว่าอำแดงไม่ได้ ออกชื่อเปล่าๆ แล้ววางสังกัดเถิด แลนางห้ามเจ้าต่างกรม เจ้ายังไม่ได้ตั้งกรม ให้เรียกหม่อมข้างใน ในกรมนั้นๆ แต่ในพระบรมมหาราชวัง แลพระบวรราชวัง ให้เรียกเจ้าจอม อย่าเรียกจอมเปล่าๆ

อนึ่งจะออกชื่อจำนวนนับสัตว์มีชีวิตรนั้น ถ้าเปนคน ช้างม้า ก็ให้ว่าคน ๑ คน คน ๒ คน คน ๓ คน ช้าง ๒ ช้าง ช้าง ๓ ช้าง ม้า ๒ ม้า ม้า ๓ ม้า แต่สัตว์นอกนั้นให้ว่า ๒ ตัว ๓ ตัว ๔ ตัว ๕ ตัว เว้นไว้แต่ที่ว่า ๘, ๑๘, ๒๘, นั้น ให้ยกคำว่าตัวออกเสีย.