เรื่องเมืองพิษณุโลก/คำนำ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวาปีบุษบากร มีรับสั่งมายังกรมศิลปากรว่า จะทรงพิมพ์หนังสือแจกในงานศพคุณปุ้ย อิศรางกูร ณ อยุธยา ผู้เป็นพระญาติผู้ใหญ่ ณ เมรุวัดมกุฏกษัตริยารามในวันที่ ๒๙ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๙๖ นี้ ขอให้กรมศิลปากรเลือกเรื่องหนังสือที่สมควรจะพิมพ์ถวาย และเรื่องหนังสือที่ต้องพระประสงค์นั้นโปรดให้เป็นเรื่องที่เกี่ยวเนื่องกับเมืองพิษณุโลก ด้วยเหตุว่า คุณปุ้ย อิศรางกูร ณ อยุธยา เป็นบุตรีของพระยาพิษณุโลกาธิบดีศรีสุรสุนทร อุดรนครเกษตรานุรักษ์ อรรคมหาสยามาธิราชภักดี อภัยพีริยบรากรมพาหุ ผู้สำเร็จราชการเมืองพระพิษณุโลกในระยะ พ.ศ. ๒๔๒๕ ถึง พ.ศ. ๒๔๓๔ เมื่อกรมศิลปากรได้ทราบกระแสรับสั่งและพระประสงค์ดังกล่าว จึงให้เจ้าหน้าที่ตรวจดูเรื่องที่เกี่ยวกับเมืองพิษณุโลก ก็เห็นว่า ไม่มีเรื่องใดเหมาะเท่าเรื่องเมืองพิษณุโลก พระนิพนธ์ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ อันเคยพิมพ์รวมอยู่ในหนังสือเรื่อง "เที่ยวตามทางรถไฟ" จึงได้ให้คัดเรื่องดังกล่าวส่งไปถวายทอดพระเนตร ก็ทรงพอพระทัย จึงโปรดให้พิมพ์หนังสือเรื่องนี้แจก และโปรดให้พิมพ์พระธรรมเทศนาเรื่อง "ธมฺมตากถา" ของพระธรรมไตรโลกาจารย์ วัดอรุณราชวราราม ซึ่งถวายในงานพระกุศลทักษิณานุสรณ์ศพคุณปุ้ย อิศรางกูร ณ อยุธยา ซึ่งพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวาปีบุษบากร ได้ทรงทำเมื่อวันที่ ๒๘ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๙๕ ไว้ข้างต้นหนังสือนี้ด้วย
กรมศิลปากรขอถวายอนุโมทนาพระกุศลบุญราศีทักษิณานุปทานซึ่งพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวาปีบุษบากร ทรงบำเพ็ญเพื่ออุทิศส่วนกุศลประทานแก่คุณปุ้ย อิศรางกูร ณ อยุธยา ขอพระกุศลบุญราศีที่ทรงบำเพ็ญจงเป็นประโยคสมบัติอำนวยอิฐวิบุลมนุญผลแก่คุณปุ้ย อิศรางกูร ณ อยุธยา ตามฐานะนิยมสมดั่งพระประสงค์ทุกประการเทอญ.
- กรมศิลปากร
- ๒๘ มกราคม ๒๔๙๖