ประกาศพระราชบัญญัติและพระราชกำหนดต่าง ๆ รัชกาลที่ 6/เล่ม 12/เรื่อง 16

พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยคำนำนามสัตรีเพิ่มเติม
พระพุทธศักราช ๒๔๖๔

เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี เสนาบดีกระทรวงวัง รับพระบรมราชโองการในพระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราวุธ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ประกาศให้ทราบทั่วกันว่า สัตรีที่มีตำแหน่งเปนนางกำนัลหรือพนักงานซึ่งได้รับราชการฉลองพระเดชพระคุณใกล้ชิดพระองค์นั้น สมควรที่จะกำหนดคำนำนามเพื่อเปนเครื่องหมายชั้นบรรดาศักดิ์หรือความดีความชอบให้ผิดกับสามัญสัตรี ประการ ๑ อีกประการ ๑ พระราชกฤษฎีกาเดิมที่ได้ประกาศลงวันที่ ๑๒ กรกฎาคม พระพุทธศักราช ๒๔๖๐ นั้น บัดนี้ ความได้ทราบฝ่าลอองธุลีพระบาทว่า ยังมีผู้เข้าใจผิดใช้คำนำนามไม่ต้องตามพระราชกฤษฎีกาอันเปนพระราชนิยมอยู่บ้าง เพื่อเปนหลักฐานในราชการต่อไป จึงโปรดเกล้าฯ ให้ตราพระราชกฤษฎีกาเพิ่มเติมและบรรยายข้อความให้เปนที่เข้าใจชัดเจน ดังต่อไปนี้

ข้อสัตรีที่เปนนางกำนัลหรือพนักงาน ถ้าบิดามีบรรดาศักดิ์ตั้งแต่พระยาขึ้นไป อย่าง ๑ หรือมีความดีความชอบได้พระราชทานเครื่องราชอิศริยาภรณ์จุลจอมเกล้า อีกอย่าง ๑ ให้ใช้คำนำนางกำนัลหรือพนักงานนั้น ๆ ว่า "คุณ" ตลอดเวลาที่รับราชการฉลองพระเดชพระคุณหรือดำรงตำแหน่งเปนสมาชิกเครื่องราชอิศริยาภรณ์นั้นอยู่

ข้อสัตรีที่บิดามีบรรดาศักดิ์ดังความข้อหนึ่งนั้น ถ้าได้ทรงพระมหากรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มีตำแหน่งเปนนางกำนัลหรือพนักงานเปนพิเศษแล้ว ก็ให้ใช้คำนำนามว่า "คุณ" ประดุจเดียวกัน ตลอดเวลาที่ทรงพระมหากรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งพิเศษอยู่นั้น

ข้อตามความในข้อต่าง ๆ แห่งพระราชกฤษฎีกาเดิมนั้น ให้พึงเปนที่เข้าใจในพระราชนิยม ดังจะได้บรรยายต่อไปนี้

(ก)ตามความในข้อ ๑ (ค) นั้น จะใช้คำว่า (นาง) เปนคำนำราชทินนามของสามีได้แต่เฉภาะเอกภรรยา ส่วนภรรยานอกนั้น ให้ใช้คำว่า "นาง" นำนามสกุลของสามี

(ข)ตามความในข้อ ๕ ซึ่งมีว่า นอกจากเอกภรรยา ให้ใช้คำว่า "นาง" เปนคำนำนั้น คือ นำนามสกุลของสามีเช่นเดียวกัน

ข้อนอกจากข้อความที่ได้กำหนดเพิ่มเติมหรือบรรยายมาแล้วนี้ ให้คงปฏิบัติไปตามพระราชกฤษฎีกาเดิมจงทุกประการ

ประกาศมาณวันที่ ๑๔ กันยายน พระพุทธศักราช ๒๔๖๔ เปนปีที่ ๑๒ ในรัชกาลปัตยุบันนี้

(ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๓๘ วันที่ ๑๘ กันยายน น่า ๒๔๒)