ประชุมโคลงโลกนิติ/๐๒๕
หน้า ๙๔-๙๖
๒๕.
สมฺปุณฺณกุมฺโภ น กโรติ สทฺทํ | อฑฺฒาฆฏํ โฆสกโรติ สทฺทํ | |
วิชฺชา นรา อสฺส วากฺยตญฺจ | วิชฺชาหิ นานา พหุ วากฺยตญฺจ[ก] | |
ไม่ปรากฏที่มา |
ก. กัลออมเพ็ญเพียบน้ำ | ฤๅมี เสียงนา | |
กัลออมพร่องชลธี | เฟื่องฟื้น |
ผู้ปราชญ์ห่อนวาที | สรรเสริญ ตนนา | |
คนถ่อยความรู้ตื้น | มากถ้อยลามปาม | |
สำนวนเก่า |
ข. กัลออมเพ็ญเพิ่มน้ำ | ฤๅตึง | |
กละออมพร่องกึ่งชลซึง | เฟื่องหม้อ |
นักปราชญ์ห่อนยอคึง | เยียใหญ่ | |
ฝูงหมู่รู้น้อยหน้อ | พลอดนั้นประมาณ | |
สำนวนเก่า |
ค. กัลออมเพ็ญเพียบน้ำ | ฤๅติง | |
กระออมพร่องชลตระลิง | เฟื่องหม้อ |
ปราชญ์บ่กล่าวสุงสิง | หยิ่งเย่อ ใหญ่นา | |
ผู้รู้น้อยอวดอ้อ | พูดเพ้อผิดธรรม | |
สำนวนเก่า |
ง. กะละออมเพ็ญเพียบน้ำ | ฤๅติง | |
โอ่งอ่างพร่องชลชิง | เฟื่องหม้อ |
ผู้ปราชญ์ห่อนสุงสิง | เยียใหญ่ | |
คนโฉดรู้น้อยก้อ[ข] | พลอดนั้น[ค] ประมาณ | |
สมเด็จฯ กรมพระยาเดชาดิศร |
เชิงอรรถ
แก้ไขบทอธิบายศัพท์
แก้ไข- กัลออม – หม้อน้ำ เป็นภาชนะสานตาถี่ ๆ ชันยาสำหรับขังน้ำ รูปร่างอย่างชะลอม, กระออม กระออม กละออม หรือ กะละออม ก็ว่า
- เพ็ญเพียบน้ำ – เต็มเปี่ยมด้วยน้ำ (เพ็ญ คือ เต็ม; เพียบ คือ แปล้, เปี่ยม, แประ)
- ซึงเฟื่องหม้อ – เสียงดังกระฉอก
- คึง – คิง คือ ตัวตน
- เยีย – ทำ