ประวัติเจ้าอุปราชนครเมืองน่าน

ประวัติเจ้าอุปราชนครเมืองน่าน

เจ้าอุปราช (สิทธิสาร) เปนบุตรที่ ๕ ของเจ้าอนันตวรฤทธิเดช เจ้านครเมืองน่าน เปนน้องที่ ๒ ร่วมมารดาเดียวกันกับเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช เจ้านครเมืองน่าน เกิดเมื่อวัน ๑ แรม ๑๐ ค่ำ ปีมะเเม สัปตศก ศักราช ๑๑๙๗

เมื่อจุลศักราช ๑๒๑๘ ได้ลงไปเฝ้าทูลลอองธุลีพระบาทในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าอยู่หัว ไปกับเจ้าอนันตวรฤทธิเดช เจ้านครเมืองน่าน ในการถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระนั่งเจ้าอยู่หัวครั้งหนึ่ง

เมื่อจุลศักราช ๑๒๒๐ ได้ว่าที่เจ้าสุริยวงษ์ ช่วยราชการในนครเมืองน่าน เมื่อจุลศักราช ๑๒๓๐ ได้นำรมาตลงไปถวายครั้งหนึ่ง และได้รับพระราชทานเครื่องราชอิศริยาภรณ์มงกุฎสยาม ชั้นที่ ๔ ภัทราภรณ์ ๑ ดวง จุลศักราช ๑๒๓๐ นี้ เจ้าอนันตวรฤทธิเดช เจ้านครเมืองน่าน ได้แต่งให้ไปช่วยในการศพพระเจ้ากาวิโรธ เมืองนครเชียงใหม่ และได้คุมไพร่พลไปช่วยปราบปรามพวกเงี้ยวจลาจลที่เมืองนครเชียงใหม่ด้วย แล้วได้คุมตัวพวกเงี้ยวชายหญิง กลับมานครเมืองน่าน เมื่อจุลศักราช ๑๒๔๙ ได้เปนเเม่กองขึ้นไปจัดเข้าขึ้นฉางที่บ้านนาแคม เมืองหลวงพระบาง เมื่อทัพฮ่อครั้งหนึ่ง

เมื่อจุลศักราช ๑๒๕๐ ได้คุมไพร่พลขึ้นไปจัดราชการที่เมืองหลวงภูคาครั้งหนึ่ง เมื่อรัตนโกสินทรศก ๑๐๘ ได้นำเจ้านายท้าวพระยาเมืองสิงคุมต้นไม้ทองเงินเครื่องราชบรรณาการลงไปทูลเกล้าฯ ถวายณกรุงเทพมหามคร เมื่อรัตนโกสินทรศก ๑๑๐ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานสัญญาบัตรเปนที่เจ้าราชวงษ์ และได้รับพระราชทานเครื่องราชอิศริยากรณ์มงกุฎสยาม ชั้นที่ ๓ มัณฑนาภรณ์ ๑ ดวง แลพระราชทานเครื่องยศ พานหมากถม ๑ คนโทถม ๑ กระโถนถม ๑ เมื่อปีรัตนโกสินทรศก ๑๑๒ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานสัญญาบัตรให้เปนที่เจ้าอุปราช แลพระราชทานเครื่องยศ พานหมากถมเครื่องทองคำ ๑ คนโททองคำ ๑ กระโถนทองคำ ๑ ลูกประคำทองคำ ๑ สาย เมื่อปีรัตนโกสินทรศก ๑๑๖ ได้ว่าการในตำเเหน่งยุติธรรม

ครั้นเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ รัตนโกสินทรศก ๑๑๗ ป่วยเปนวรรณโรคเม็ดเล็กภายใน มีอาการให้ไอ และเปนไข้จับสบัดร้อนสท้านหนาว รับประทานอาหารไม่ใคร่จะได้ หมอประกอบยาให้รับประทาน อาการทรงบ้าง แล้วกลับซุดลง มาจนถึงวันที่ ๑๘ ตุลาคม รัตนโกสินทรศก ๑๑๘ อาการซุดหนักลง อาหารรับประทานไม่ได้ ให้เหนื่อยอ่อน มีเสมหะขึ้นปะทะในลำฅอ ให้หอบ ครั้นถึงเวลาทุ่มเศษ เจ้าอุปราชถึงแก่กรรม เจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช เจ้านครเมืองน่าน และเจ้านายพี่น้อง พร้อมกันอาบน้ำศพ แล้วได้ใส่กอดบอกไว้ตามจารีตเมือง เมื่อเจ้าอุปราชถึงแก่กรรมนั้น อายุได้ ๖๕ ปี เจ้าสุริย พงษ์ผริตเดช เจ้านครเมืองน่าน เปนผู้จัดการศพ

บรรณานุกรม

• "ประวัติเจ้าอุปราชนครเมืองน่าน". (2442, 17 ธันวาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 5, ตอน 16. หน้า 38.