กาพย์ห่อโคลงเห่เรือ/กาพย์
เห่เรือ
| โคลง | ||
| ปางเสด็จประเวศด้าว | ชลาลัย | |
| ทรงรัตนพิมานไชย | กิ่งแก้ว | |
| พรั่งพร้อมพวกพลไกร | แหนแห่ | |
| เรือกระบวนต้นแพร้ว | เพริดพริ้งพายทอง | |
| กาพย์ | ||
| พระเสด็จโดยแดนชล | ทรงเรือต้นงามเฉิดฉาย | |
| กิ่งแก้วแพร้วพรรณราย | พายอ่อนหยัยจับงามงอน | |
| นาวาแน่นเปนขนัด | ล้วนรูปสัตว์แสนยากร | |
| เรือริ้วทิวธงสลอน | สาครลั่นครั่นครื้นฟอง | |
| เรือครุธยุดนาคหิ้ว | ลิ่วลอยมาพาผันผยอง | |
| พลพายกรายพายทอง | ร้องโห่เห่โอ้เห่มา | |
| สรมุขมุขสี่ด้าน | เพียงพิมานผ่านเมฆา | |
| ม่านกรองทองรจนา | หลังคาแดงแย่งมังกร | |
| สมรรถไชยไกรกาบแก้ว | แสงแวววับจับสาคร | |
| เรียบเรียงเคียงคู่จร | ดั่งร่อนฟ้ามาแดนดิน | |
| สุวรรณหงษ์ทรงภู่ห้อย | งอนชดช้อยลอยหลังสินธู์ | |
| เพียงหงษ์ทรงพรหมินทร์ | ลินลาศเลื่อนเตือนตาชม | |
| เรือไชยไวว่องวิ่ง | รวดเร็วจริงยิ่งอย่างลม | |
| เสียงเส้าเร้าระดม | ห่มท้ายเยิ่นเดินคู่กัน | |
| คชสีห์ที่ผาดเผ่น | ดูดังเปนเห็นขบขัน | |
| ราชสีห์ที่ยืนยัน | คันสองคู่ดูยิ่งยง | |
| เรือม้าหน้ามุ่งน้ำ | แล่นเฉื่อยฉ่ำลำระหง | |
| เพียงม้าอาชาทรง | องค์พระพายผายผันผยอง | |
| เรือสิงห์วิ่งเผ่นโผน | โจนตามคลื่นฝืนฝ่าฟอง | |
| ดูยิ่งสิงห์ลำพอง | เปนแถวท่องล่องตามกัน | |
| นาคาหน้าดังเปน | ดูเขม้นเห็นขบขัน | |
| มังกรถอนพายพัน | ทันแข่งหน้าวาสุกรี | |
| เลียงผาง่าเท้าโผน | เพียงโจนไปในวารี | |
| นาวาหน้าอินทรี | ทีปีกเหมือนเลื่อนลอยโพยม | |
| ดนตรีมี่อึงอล | ก้องกาหฬพลแห่โหม | |
| โห่ฮึกครึกครึ้นโครม | โสมนัศชื่นรื่นเริงพล | |
| กรีธาหมู่นาเวศ | จากนัคเรศโดยสาชล | |
| เหิมหื่นชื่นกระมล | ยลมัจฉาสารพันมี | |
| โคลง | ||
| พิศพรรณปลาว่ายเคล้า | คลึงกัน | |
| ถวิลสุดาดวงจันทร์ | แจ่มหน้า | |
| มัศยาย่อมพัวพัน | พิศวาส | |
| ควรพี่พรากน้องช้า | ชวดเคล้าคลึงชม | |
| กาพย์ | ||
| พิศพรรณปลาว่ายเคล้า | คิดถึงเจ้าเศร้าอารมณ์ | |
| มัศยายังรู้ชม | สมสาใจไม่พามา | |
| ปลากรายว่ายเคียงคู่ | เคล้ากันอยู่ดูงามดี | |
| แต่นางห่างเหินพี่ | เห็นปลาเคล้าเศร้าใจจร | |
| หางไก่ว่ายแหวกว่าย | หางไก่คล้ายไม่มีหงอน | |
| คิดอนงค์องค์เอวอร | ผมประบ่าอ่าเอี่ยมไร | |
| ปลาสร้อยลอยล่องชล | ว่ายเวียนวนปนกันไป | |
| เหมือนสร้อยทรงทรามวัย | ไม่เห็นเจ้าเศร้าบ่วาย | |
| เนื้ออ่อนอ่อนแต่ชื่อ | เนื้อน้องหรืออ่อนทั้งกาย | |
| ใครต้องข้องจิตรชาย | ไม่วายนึกตรึกตรึงทรวง | |
| ปลาเสือเหลือที่ตา | เลื่อมแหลมกว่าปลาทั้งปวง | |
| เหมือนตาสุตาดวง | ดูแหลมล้ำขำเพราคม | |
| แมลงภู่คู่เคียงว่าย | เห็นคล้ายน่าเชยชม | |
| คิดความยามเมื่อสม | สนิทเคล้าเจ้าเอวบาง | |
| หวีเกษเพศชื่อปลา | คิดสุดาอ่าองค์นาง | |
| หวีเกล้าเจ้าสะสาง | เส้นเกษสลวยรวยกลิ่นหอม | |
| ชะแวงแฝงฝังแนบ | ชะวาดแอบแปบปนปลอม | |
| เหมือนพี่แนบแอบถนอม | จอมสวาดิ์นาฏบังอร |
ชาละวะเห่ เห่เห เห่เหเห่ โอละเห่ เจ้าเอ๋ย เจ้าก็พาย พี่ก็พาย พายเอ๋ยพายลง พายลงให้เต็มพาย โอวโอวเห่
ชาละอะเห่ โหเห่เห เหเห เหเห่เห โอละเห่ มูละเห่ มูละเห่เห้ โอเห้มารา โอเห้เจ้าข้า โอเห้เจ้าข้า มาราไชโย สีเอยไชย สีไชยแก้วเอย ไชยเอยแก้ว ไชยแก้วพ่อเอย โอวโอว
| โคลง | ||
| แกงไก่มัศหมั่นเนื้อ | นพคุณ | |
| หอมยี่หร่ารศฉุน | เฉียบร้อน | |
| ชายใดบริโภคภุญช์ | พิศวาศหวังนา | |
| แรงอยากยอหัดถ์ข้อน | อกให้หวนแสวง | |
| กาพย์ | ||
| มัศหมั่นแกงแก้วตา | หอมยี่หร่ารศร้อนแรง | |
| ชายใดได้กินแกง | แรงอยากให้ใฝ่ฝันหา | |
| ยำใหญ่ใส่สารพัด | วางจานจัดหลายเหลือตรา | |
| รศดีด้วยน้ำปลา | ยี่ปุ่นล้ำย้ำยวนใจ | |
| ตับเหล็กลวกหล่อนต้ม | เจือน้ำส้มโรยพริกไทย | |
| โอชาจะหาไหน | ไม่มีเทียบเปรียบมือนาง | |
| หมูแนมแหลมเลิศรศ | พร้อมพริกสดใบทองหลาง | |
| พิศห่อเห็นรางชาง | ห่างห่อหวนป่วนใจโหย | |
| ก้อยกุ้งปรุงประทิ่น | วางถึงลิ้นดิ้นแดโดย | |
| รศทิพย์หยิบมาโปรย | รือจักเปรียบเทียบทันขวัญ | |
| เทโพพื้นเนื้อท้อง | เปนมันย่องล่องลอยมัน | |
| น่าซดรศครามครัน | ของสวรรค์เสวยรมย์ | |
| ความรักยักเปลี่ยนท่า | ทำน้ำยาอย่างแกงขม | |
| กล่อมรศกล่อมเกลี้ยงกลม | ชมไม่วายคลับคล้ายเห็น | |
| เข้าหุงปรุงอย่างเทศ | รศพิเศษใส่ลูกเอ็น | |
| ใครหุงปรุงไม่เปน | เช่นเชิงมิตรประดิดทำ | |
| เหลือรู้หมูป่าต้ม | แกงขั้วส้มใส่ระกำ | |
| รอยแจ้งแห่งความขำ | ช้ำทรวงเศร้าเจ้าตรากตรอม | |
| ช้าช้าพล่าเนื้อสด | ฟุ้งปรากฎรศหื่นหอม | |
| คิดความยามถนอม | สนิทเนื้อเสาวคนธ์ | |
| ล่าเตียงคิดเตียงน้อง | นอนเตียงทองทำเมืองบน | |
| ลดหลั่นชั้นชอบกล | ยลอยากนิทร์คิดแนบนอน | |
| เห็นหรุ่มรุมทรวงเศร้า | รุมรุ่มเร้าคือไฟฟอน | |
| เจ็บไกลใจอาวรณ์ | ร้อนรุมรุ่มกลุ้มกลางทรวง | |
| รังนกนึ่งน่าซด | โอชารศกว่าทั้งปวง | |
| นกพรากจากรังรวง | เหมือนเรียมร้างห่างห้องหวน | |
| ไตปลาเสแสร้งว่า | ดุจวาจากระบิดกระบวน | |
| ใบโศกบอกโศกครวญ | ให้พี่เศร้าเจ้าดวงใจ | |
| ผักโฉมชื่อเพราะพร้อง | เปนโฉมน้องฤๅโฉมไหน | |
| ผักหวานซ่านทรวงใน | ใคร่ครวญรักผักหวานนาง | |
| โคลง | ||
| ผลชิดแช่อิ่มโอ้ | เอมใจ | |
| หอมชื่นกลืนหวานใน | อกชู้ | |
| รื่นรื่นรศรมย์ใด | รือดุจ นี้แม่ | |
| หวานเลิศเหลือรู้รู้ | รศล้ำน้ำตาล | |
| กาพย์ | ||
| ผลชิดแช่อิ่มอบ | หอมตระหลบล้ำเหลือหวาน | |
| รศไหนไม่เปรียบปาน | หวานเหลือแล้วแก้วกลอยใจ | |
| ตาลเฉาะเหมาะใจจริง | รศเย็นยิ่งยิ่งเย็นใจ | |
| คิดความยามพิสมัย | หมายเหมือนจริงยิ่งอยากเห็น | |
| ผลจากเจ้าลอยแก้ว | บอกความแคล้วจากจำเปน | |
| จากช้ำน้ำตากระเด็น | เปนทุกข์ท่าหน้านวลแตง | |
| หมากปรางนางปอกแล้ว | ใส่โถแก้วแพร้วพรายแสง | |
| ยามชื่นรื่นโรยแรง | ปรางอิ่มอาบทราบนาสา | |
| หวนห่วงม่วงหมอนทอง | อีกอกร่องรศโอชา | |
| คิดความยามนิทรา | อุราแนบแอบอกอร | |
| ลิ้นจี่มีครุ่นครุ่น | เรียกส้มฉุนใช้นามกร | |
| หวนถวิลลิ้นลมสมร | ชอ้อนถ้อยร้อยกระบวน | |
| พลับจีนจักด้วยมีด | ทำประณีตน้ำตาลกวน | |
| คิดโอษฐ์อ่อนยิ้มยวน | ยลยิ่งพลับยับยับพรรณ | |
| น้อยหน่านำเมล็ดออก | ปล้อนเปลือกปอกเปนอัศจรรย์ | |
| มือไพร่ไหนจักทัน | เทียบเทียมที่ฝีมือนาง | |
| ผลเกดพิเศษสด | โอชารศล้ำเลิศปาง | |
| คำนึงถึงเอวบาง | สางเกษเส้นขนเม่นสอย | |
| ทับทิมพริ้มตาตรู | ใส่จานดูดุจเม็ดพลอย | |
| สุกแสงแดงจักย้อย | อย่างแหวนก้อยแก้วตาชาย | |
| ทุเรียนเจียนตองปู | เนื้อดีดูเหลืองเรืองพราย | |
| เหมือนสีฉวีกาย | สายสวาดิ์พี่ที่คู่คิด | |
| ลางสาดแสวงเนื้อหอม | ผลงอมงอมรศหวานสนิท | |
| กลืนพลางทางเพ่งพิศ | คิดยามสารทยาตรามา | |
| ผลเงาะไม่งามแงะ | มล่อนเมล็ดและเหลือปัญญา | |
| หวนเห็นเช่นรจนา | จ๋าเจ้าเงาะเพราะเห็นงาม | |
| สละสำแลงผล | คิดลำต้นแน่นหนาหนาม | |
| ถ้าทิ่มปิ้มปืนกาม | นามสละมละเมตตา | |
| โคลง | ||
| สังขยาน่าไข่คุ้น | เคยมี | |
| แกมกับเข้าเหนียวสี | โสกย้อม | |
| เปนนัยนำวาที | สมรแม่ มาแม่ | |
| แถลงว่าโศกเสมอพร้อม | เพียบเว้อกอร | |
| กาพย์ | ||
| สังขยาหน้าตั้งไข่ | เข้าเหนียวใส่สีโสกแสดง | |
| เปนนัยไม่เคลือบแคลง | แจ้งว่าเจ้าเศร้าโศกเหลือ | |
| ซ่าหริ่มลิ้มหวานล้ำ | แซกใส่น้ำกระทิเจือ | |
| วิตกอกแห้งเครือ | ได้เสพย์หริ่มพิมเสนโรย | |
| รำเจียกชื่อขนม | นึกโฉมฉมหอมชวยโชย | |
| ไกลกลิ่นดิ้นแดโดย | โหยไห้หาบุหงางาม | |
| มัดสะกอดกอดอย่างไร | น่าสงสัยใคร่ขอถาม | |
| กอดเคล้นจะเห็นความ | ขนมนามนี้ยังแคลง | |
| ลุดตี่นี้น่าชม | แผ่แผ่นกลมเพียงแผ่นแผง | |
| โอชาน่าไก่แกง | แคลงของแขกแปลกกลิ่นอาย | |
| ขนมจีบเจ้าจีบห่อ | งามสมสอประพิมประพาย | |
| นึกน้องนุ่งฉีกทวาย | ชายพกจีบกลีบแนบเนียน | |
| รศรักยักลำนำ | ประดิดทำขนมเทียน | |
| คำนึงนิ้วนางเจียน | เทียนหล่อเหลาเกลากลึงกลม | |
| ทองหยิบทิพย์เทียมดัด | สามหยิบชัดน่าเชยชม | |
| หลงหยิบว่ายาดม | ก้มหน้าเมินเขินขวยใจ | |
| ขนมผิงผิงเผ่าร้อน | เพียงไฟฟอนฟอกทรวงใน | |
| ร้อนนักรักแรมไกล | เมื่อไรเห็นจะเย็นทรวง | |
| รังไรโรยด้วยแป้ง | เหมือนนกแกล้งทำรังรวง | |
| โอ้อกนกทั้งปวง | ยังยินดีด้วยมีรัง | |
| ทองหยอดทอดสนิท | ทองม้วนมิดคิดความหลัง | |
| สองปีสองปิดบัง | แต่ลำพังสองต่อสอง | |
| งามจริงจ่ามงกุฎ | ใส่ชื่อดุจมงกุฎทอง | |
| เรียมร่ำคำนึงปอง | สอิ้งน้องนั้นเคยยล | |
| บัวลอยเล่ห์บัวงาม | คิดบัวกามแก้วกับตน | |
| ปลั่งเปล่งเคร่งยุคล | สถนนุชดุจประทุม | |
| ช่อม่วงเหมาะมีรศ | หอมปรากฎกลโกสุม | |
| คิดสีสะไบคลุม | หุ้มห่มม่วงดวงพุดตาน | |
| ฝอยทองเปนยองใย | เหมือนเส้นไหมไข่ของหวาน | |
| คิดความยามเยาวมาลย์ | เย็บชุนใช้ไหมทองจีน | |
| โคลง | ||
| หวนเห็นหีบหมากเจ้า | จัดเจียน มาแม่ | |
| พลูจีบต่อยอดเนียน | น่าเคี้ยว | |
| กลี่กล่องกระวานเขียน | มือยี่ ปุ่นเฮย | |
| บุหรี่ใส่กล่องเงี้ยว | ลอบให้เหลือหาญ | |
| กาพย์ | ||
| หมากเจียนเจ้างามปลอด | พลูต่อยอดน่าเอ็นดู | |
| กระวานอีกกานพลู | บุหรี่ให้ใจเหลือหาญ | |
| เช็ดหน้าชุบน้ำอบ | หอมตระหลบดอกดวงมาลย์ | |
| บังอรซ้อนใส่พาน | ส่งมาให้ไม่เว้นวัน | |
| เดือนสามสำเภามา | มีใบชาชาติจุหลัน | |
| ถ้ำคู่อยู่เคียงกัน | กับให้เห็นเปนปฤษณา | |
| เดือนห้าหน้าร้อนจัด | เจ้าให้พัดด้ามจิ้วมา | |
| เรื่องร้อนผ่อนเพทนา | เพื่อพนิดาไม่ละเลย | |
| คำนึงถึงเดือนหก | ทั่วทายกตามโคมเคย | |
| งามสุดนุชพี่เอ๋ย | ได้เห็นกันวันบูชา | |
| เดือนแปดวันเพ็ญเจ้า | ย่อมไปเข้าพระพรรษา | |
| รับศีลอย่างสีกา | ด้วยเจตนาจำนงใน | |
| เห็นนวลครวญครุ่นคิด | กำเริบจิตรวาบวับใจ | |
| ไปได้ก็จะไป | โอบเอวอุ้มพุ่มพวงพยุง | |
| ยามฝนดลเดือนสิบ | เริ่มเข้าทิพเจ้าจะหุง | |
| หาของต้องการปรุง | มุ่งใจจิตรประดิดประดอย | |
| เดือนสิบเอ็ดเด็ดแดดิ้น | ยามกระฐินทุกวันคอย | |
| เห็นเรือไล่ถี่ซอย | กลอยกลับเห็นเช่นแรกสม | |
| คิดรูปน่ารักเหลือ | คิดนุ่มเนื้อน่าเชยชม | |
| คิดเนตรขำค้อนคม | ผมหอมชื่นรื่นรศสุคนธ์ | |
| ฤดูเดือนสิบสอง | หญิงชายซ้องแซ่อึงอล | |
| ขึ้นล่องท่องเที่ยวชล | ยลผ้าป่าราตรีกาล | |
| เซ็งแซ่เสียงเภรี | ปานเรียมตีทรวงประหาร | |
| พาทย์ฆ้องก้องกังวาล | สารดุจน้องร้องเรียกเรียม | |
| ทุกลำลอบเล็งลักษณ์ | ไม่พบภักตร์เจ้างามเสงี่ยม | |
| ดูไหนไม่เทียบเทียม | ร่วมรักเรียมรูปร่างรัด | |
| เดือนยี่พิธีพระยา | โยนชิงช้าชนแออัด | |
| สาวหนุ่มกำหนดนัด | ทัศนาแห่แลหากัน | |
| เรียมเตร่ตรวจทุกช่อง | ไม่เห็นน้องเนื้อนวลจันทร์ | |
| ว้าวิ่นดิ้นแดยัน | หันเห็นท่าชิงช้าโยน | |
| เชี่ยวชาญกระดานต้น | โยกเยกยลคนหกโหน | |
| ถือท้ายกายอ่อนโอน | โดยคิดได้ตั้งใจถวิล | |
| แรมค่ำร่ำไห้หวน | แห่อิศวรย่ำยามยิน | |
| เคยเห็นเปนอาจิณ | ช้าหงษ์เห่เล่ห์ลมพราหมณ์ | |
| โอมอวดสวดสำเนียง | ไม่เหมือนเสียงนางนงราม | |
| ล้ำเลิศเฉิดโฉมงาม | ยามเย็นเช้าเจ้าอ่านฉันท์ | |
| อ่อนหวานสารเสนาะ | เพราะอักษรกลอนพาดพัน | |
| แจ้วเจื้อยใจจาบัลย์ | ทุกวันหวังฟังเสียงสมร | |
| ห้าค่ำย่ำยามปลาย | แห่นารายน์เร่งอาวรณ์ | |
| อยู่ใกล้จะใคร่จร | ไปรับเจ้าเคล้าคลอมา | |
| เดือนแรมเหมือนเรียมค้าง | เรียมรักร้างแรมขนิษฐา | |
| แรมรศแรมพจนา | แรมเห็นหน้านิ่งนอนแรม | |
| โคลง | ||
| ดลเดือนบะหะหร่ำ | เซ็นปี ใหม่แม่ | |
| มหง่นประปราณทวี | เทวศไห้ | |
| ห่อนเห็นมิ่งมารศรี | เสมอชีพ มานา | |
| เรียมลูบอกไล้ไล้ | คู่ข้อนทรวงเซ็น | |
| กาพย์ | ||
| ดลเดือนเรียกบะหะหร่ำ | ขึ้นสองค่ำแขกตั้งการ | |
| เจ้าเซ็นสิบวันวาร | ประหารอกฟกฟูมไฟ | |
| บะหะหร่ำเรียมคอยเศร้า | ไม่เห็นเจ้าเศร้าเสียใจ | |
| ลูบอกโอ้อาไลย | ลาลดล้ำกำศรวญเซ็น | |
ในหนังสือเรื่องนี้ คำโคลงที่เอก, โท, พลาดจากข้อบังคับ และที่เรียกว่า เอกโทษ, โทโทษ, มีอยู่หลายแห่ง แต่มิใช่พิมพ์ผิด เปนของเดิมเช่นนั้น เพราะแต่ครั้งโบราณไม่ใคร่ถือกันเปนอย่างกวดขัน อนึ่ง ความในหน้า ๓ บรรทัด ๑๓ แล ๑๔ นั้น เปนพระราชนิพนธ์ทรงแปลง และความในหน้า ๔ ตั้งแต่บรรทัด ๓ ถึงบรรทัด ๑๖ นั้น เปนพระราชนิพนธ์ทรงแปลง และความในหน้า ๔ ตั้งแต่บรรทัด ๓ ถึงบรรทัด ๑๖ นั้น เปนพระราชนิพนธ์แทรก