นิทานที่ ๑๘ เรื่อง หมาไล่เนื้ออายุมาก

ยังมีหมาไล่เนื้อตัวหนึ่ง เมื่อหนุ่ม ๆ อยู่ มีกำลังมาก และเคยไล่ต้อนเนื้อตามเชิงเขาให้เจ้าของเสมอมา ครั้นต่อมา หมาตัวนั้นแก่ลง กำลังก็ถอยอ่อนเพลีย อยู่มาวันหนึ่ง เจ้าของพาหมาตัวนี้ออกไปไล่หมูป่าที่ในป่า พอฉวยคอหมูได้ เขี้ยวก็หักฝังจมอยู่ในเนื้อ หมูหนีรอดไปได้ เจ้าของมาทันเข้า มีความโกรธ เอาด้ามหอกเข้าทุบตี หมาแก่จึงร้องขึ้นว่า "ท่านจะมีน้ำใจสงสารข้าพเจ้าบ้างเป็นไร ที่หมูรอดพ้นไปได้ทั้งนี้ ใช่ว่าข้าพเจ้าจะแกล้งปล่อยเสียนั้นหามิได้ ที่แท้ก็ด้วยข้าพเจ้าแก่ลง ฟันจึงทานแรงหมูไม่ได้ ขอท่านได้นึกถึงความหลังบ้าง"

* * *

นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า ผู้ใหญ่ แม้จะลงโทษผู้น้อย อย่าถือแต่เพียงเท่าที่ตาเห็นเป็นประมาณ ควรจะพิเคราะห์เหตุผลให้เห็นความจริงเสียก่อน จึงค่อยทำลงไป