บันทึกรับสั่งฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ประทานหม่อมราชวงศ์สุมนชาติ สวัสดิกุล/เรื่อง 23

เรื่อง ทำนาท้องสนามหลวง

ปัญหา เคยทราบว่า ที่ท้องสนามหลวงนั้นเป็นที่นามาแต่รัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เหตุไรจึงมาทำนากันกลางเมืองเช่นนั้น.

ตอบ ท้องสนามหลวงมีเรื่องขบขันอยู่เรื่องหนึ่ง คือ ทำนากันทุกปี การทำนากันกลางพระนครคิดถอยขึ้นไปดูว่า ทำไมจึงมาทำกันริมวังอย่างนั้น ไปพบแบบอย่างในเรื่องมหานิบาต เรื่อง พระมโหสถ ว่า มีข้าศึกมาล้อมพระนคร ประสงค์จะให้อดข้าว พระมโหสถเป็นบัณฑิต เอาข้าวลงปลูกในกระบอก ต้นข้าวขึ้นสูง ๆ ส่งไปให้ข้าศึกว่า ในเมืองปลูกข้าวได้อย่างนี้ ไม่มีวันอด ข้าศึกเห็นไม่สมประสงค์ จึงเลิกทัพกลับไป ที่ทำนาริมวัง คือ ที่ท้องสนามหลวงนั้น คงได้เค้ามาจากเรื่องพระมโหสถ แต่ข้อสำคัญนั้น หวังจะอวดพวกญวนซึ่งคุกคามไทยอยู่ในสมัยนั้นให้เห็นว่า ไทยอุดมสมบูรณ์ มีการทำนากระทั่งกลางพระนคร