ประชุมพงศาวดาร/ภาคที่ 70/เรื่องที่ 12
| วัน ๒ ๘ฯ ๑๒ ค่ำ ปีจอ อัฏฐศก ศักราช ๑๒๔๘ | หลวงเสนีพิทักษ์ | ข้าหลวง | ||
| ขุนพิศณุแสน | ||||
| นายทองมหาดเล็ก | ||||
| เจ้าราชสัมพันธวงศ์ | เมือง | |||
| เจ้า | หมุน | |||
| ณจำปาศักดิ์ | ||||
ราชวงศ์ผู้ว่าราชการเมืองเชียงแตงนั่งพร้อมกันณทำเนียบที่พักเมืองเชียงแตง ได้หาตัวพระยาเมืองฮามมาถามด้วยรายเขตต์แดนเมืองเชียงแตงกับเมืองพนมเปญติดต่อกัน พระยาเมืองฮาม อายุ ๕๖ ปี ให้การว่า เดิมพระยาเมืองฮาม ชื่อ นายอยู่ บุตรพระยานาเหนือ มารดาชื่อ แพง ตั้งบ้านเรือนอยู่จำปาศักดิ์ ครั้นอายุพระยาเมืองฮามได้ยี่สิบเก้าปี มาได้บุตรสาวของเพี้ยนันทา เมืองนครจำปาศักดิ์ เป็นภรรยา พระยาเมืองฮามก็ได้รับราชการอยู่กับเจ้านครจำปาศักดิ์คำ ๆ ตั้งให้เป็นที่เพี้ยสุขรนันทา รับราชการมาช้านาน เจ้านครจำปาศักดิ์ถึงแก่พิราลัยแล้ว เจ้าคำศุขลงไปรับสัญญาบัตรเป็นเจ้านครจำปาศักดิ์ พระยาเมืองฮามได้เข้ารับราชการมาช้านาน เจ้านครจำปาศักดิ์จึงตั้งให้เป็นที่พระยาเมืองฮาม ข้าพเจ้าได้ทราบความเมื่อครั้งปีวอก ฉศก ศักราช ๑๒๔๖ ปี มีท้องตราพระราชสีห์โปรดเกล้าฯ ให้พระยาราชเสนา แต่ยังเป็นที่หลวงภักดีณรงค์ ขึ้นมาจัดการอยู่ที่เมืองนครจำปาศักดิ์ พระยาราชเสนาได้หาตัวอุปฮาดราชวงศ์เมืองเชียงแตง แลกรมการผู้ใหญ่ผู้น้อยเมืองธราบริวัฒ เมืองศรีทันดร เมืองแสนปาง ขึ้นมาพร้อมกันที่เมืองนครจำปาศักดิ์ พระยาราชเสนา กับเจ้านครจำปาศักดิ์ ได้ถามอุปฮาดราชวงศ์เมืองเชียงแตงว่า อาณาเขตต์เมืองพนมเปญมาติดต่อกับเมืองเชียงแตงที่ตำบลใด ได้ปักปันสิ่งใดไว้เป็นสำคัญ อุปฮาดราชวงศ์เมืองเชียงแตงแจ้งความต่อพระยาราชเสนา ข้าหลวง แลเจ้านครจำปาศักดิ์ ว่า เขตต์แดนเมืองเชียงแตงต่อติดกับเมืองพนมเปญนั้น มีต้นมะขามที่บุ่งขลาท้ายเกาะแพด่านจะลับนั้นต่อติดกันที่ต้นกะโดนต้นหนึ่ง ต้นรังต้นหนึ่ง หว่างเขาตาปมแต่เดิมมา ภายหลัง เจ้าพระยาบดินทรเดชาฯ ก็ได้แต่งข้าหลวงออกมาปักปันเขตต์แดนที่ตำบลบุ่งขลาแห่งหนึ่ง ด่านจะลับแห่งหนึ่ง ครั้นปีฉลู สัปตศก ศักราช ๑๒๒๗ ปี เจ้าพรหมเทวานุเคราะห์วงศ์ แต่ยังเป็นเจ้าราชวงศ์เมืองนครจำปาศักดิ์ ได้ลงไปวัดเส้นตรวจทางไปถึงบุ่งขลา ได้เอาหลักเสาไม้แก่นปักซ้ำรอยหลักเดิมหลักหนึ่ง ไปปักด่านจะลับตามรอยหลักเดิมหลักหนึ่ง แล้วพระยาราชเสนากับเจ้านครจำปาศักดิ์แต่งให้ข้าพเจ้ากับอำมาตย์เสนาเพี้ยเมืองซอง เมืองนครจำปาศักดิ์ กับราชบุตรแสนปานท้าวสีโสราชเมืองศรีทันดร ไปปักหลักเขตต์แดนพร้อมด้วยอุปฮาดราชวงศ์เมืองเชียงแตง ข้าพเจ้าพร้อมกันได้ออกไปถึงด่านบุ่งขลา ได้ตรวจตราเห็นว่า มีต้นมะขามสามต้น แต่หลักเก่านั้นชำรุดผุโค่นเสียหมด ข้าพเจ้าจึงตัดไม้แก่นปักลงไว้ที่ตำบลบุ่งขลาหลักหนึ่ง แต่ที่ด่านจะลับนั้น ได้ตรวจตราเห็นว่า มีต้นกะโดนต้นหนึ่ง ต้นรังต้นหนึ่ง อยู่หว่างช่องเขาตาปม แต่ต้นกะโดน ต้นรัง ห่างพ้นเขาตาปมประมาณสิบเส้น ข้าพเจ้าก็พร้อมกันตัดเสาไม้แก่นปักไว้ห่างต้นรังเข้ามาสองวาซ้ำรอยหลักเดิม แล้วข้าพเจ้าก็กลับมาแจ้งความต่อพระยาราชเสนา เจ้านครจำปาศักดิ์ ข้าพเจ้าให้การตามรู้ตามเห็น สิ้นคำให้การข้าพเจ้าแต่เท่านี้
ข้าพเจ้าได้ประทับตรารูปองคตถือพระขรรค์ไว้เป็นสำคัญ
