ประมวญหนังสือสัญญาใหญ่แลอนุสัญญาระหว่างกรุงสยามกับประเทศฝรั่งเศส

by พระยาราชเสนา (ศิริ เทพหัสดิน ณ อยุธยา)

ประมวญ

หนังสือสัญญาใหญ่แลอนุสัญญา

ระหว่าง

กรุงสยาม กับ ประเทศฝรั่งเศส

ตั้งแต่ฉบับลงวันศุกร์ เดือนเก้า ขึ้น ๑๔ ค่ำ ปีมะโรง อัฐศก จ.ศ. ๑๒๑๘

หรือวันที่ ๑๕ สิงหาคม พ.ศ. ๒๓๙๙ ค.ศ. ๑๘๕๖

ถึงฉบับลงวันที่ ๒๕ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๖๙ ค.ศ. ๑๙๒๖

กับคำอธิบายประกอบ

แล

หนังสือสัญญาโบราณ

ครั้งรัชสมัยสมเด็จพระนารายน์

พิมพ์เสร็จเมื่อธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๐

พิมพ์ที่โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร กรุงเทพฯ

ประมวญ

หนังสือสัญญาใหญ่แลอนุสัญญา

ระหว่าง

กรุงสยาม กับ ประเทศฝรั่งเศส

ตั้งแต่ฉบับลงวันศุกร์ เดือนเก้า ขึ้น ๑๔ ค่ำ ปีมะโรง อัฐศก จ.ศ. ๑๒๑๘

หรือวันที่ ๑๕ สิงหาคม พ.ศ. ๒๓๙๙ ค.ศ. ๑๘๕๖

ถึงฉบับลงวันที่ ๒๕ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๖๙ ค.ศ. ๑๙๒๖

กับคำอธิบายประกอบ

แล

หนังสือสัญญาโบราณ

ครั้งรัชสมัยสมเด็จพระนารายน์

---

รวบรวมโดย

อ.อ. พระยาราชเสนา (ศิริ เทพหัสดิน ณอยุธยา)

พิมพ์เสร็จเมื่อธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๐

พิมพ์ที่โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร กรุงเทพฯ

---

สารบัญ

• แก้คำผิด
• คำนำ
• ตำนานสังเขปแห่งการทำหนังสือสัญญาระหว่างประเทศสยามกับฝรั่งเศส
• สัญญา
  1. หนังสือสัญญาพระราชไมตรีประเทศสยามแลประเทศฝรั่งเศส ลงวันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 9 จ.ศ. 1218 (พ.ศ. 2399, ค.ศ. 1856)
     1. กฎหมายสำหรับพ่อค้าฝรั่งเศสซึ่งจะเข้ามาค้าขายในประเทศสยาม
     2. พิกัดภาษีนอกแลในที่จะเรียกเอาตามหนังสือสัญญานี้
  2. หนังสือสัญญาเฃตร์แดนเมืองพระตะบอง ลงวันขึ้น 4 ค่ำ เดือน 8 จ.ศ. 1229 (พ.ศ. 2410, ค.ศ. 1867)
     1. ความเพิ่มเติม ลงวันแรม 2 ค่ำ เดือน 8 จ.ศ. 1232 (พ.ศ. 2413, ค.ศ. 1870)
     2. หนังสือไขข้อสัญญา ลงวัน 7 มิถุนายน พ.ศ. 2145 (ค.ศ. 1872)
  3. หนังสือสัญญา เรื่อง สุรา ทำกับคอเว็อนแม็นต์ฝรั่งเศส ลงวันแรม 13 ค่ำ เดือน 12 จ.ศ. 1229 (พ.ศ. 2410, ค.ศ. 1867)
  4. หนังสือสัญญาระหว่างกรุงสยามกับกรุงฝรั่งเศส ลงวันที่ 3 ตุลาคม ร.ศ. 112 (พ.ศ. 2436, ค.ศ. 1893)
     1. สัญญาน้อย ลงวันเดียวกัน
     2. บรรทึกวาจา ลงวันเดียวกัน
  5. หนังสือสัญญาระหว่างกรุงสยามกับกรุงฝรั่งเศส ลงวันที่ 13 กุมภาพันธ์ ร.ศ. 122 (พ.ศ. 2446, ค.ศ. 1904)
  6. หนังสือสัญญาระหว่างกรุงสยามกับกรุงฝรั่งเศส ลงวันที่ 23 มินาคม ร.ศ. 125 (พ.ศ. 2449, ค.ศ. 1907)
     1. สัญญาว่าด้วยปักปันเฃตร์แดน ลงวันเดียวกัน
     2. สัญญาว่าด้วยอำนาจศาลในกรุงสยาม สำหรับใช้แก่คนชาวเอเซียที่อยู่ในบังคับหรือในป้องกันฝรั่งเศส ลงวันเดียวกัน
     3. สัญญาว่าด้วยอนุญาตที่ดินริมฝั่งขวาแม่น้ำโขงให้แก่รัฐบาลริปัปลิกฝรั่งเศส (เช่า) ลงวันเดียวกัน
     4. ข้อบังคับสำหรับศาลต่างประเทศซึ่งตั้งขึ้นตามหนังสือสัญญาข้างต้น
  7. ประกาศใช้หนังสือสัญญาทางพระราชไมตรี และการค้าขาย และการเดีรเรือ ระหว่างสยามกับฝรั่งเศส ลงวันที่ 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2467 ลงวันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2468
     1. หนังสือสัญญา ลงวันที่ 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2467
     2. โปรโตคล ว่าด้วยอำนาจศาลอันจะพึงใช้แก่คนสังกัดชาติฝรั่งเศส (พลเมือง และคนในบังคับ และคนในอารักขา) ในพระราชอาณาจักร์สยาม ลงวันที่ 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2467
     3. โปรโตคล ว่าด้วยอนุสัญญาพิเศษและความตกลงบูรณการเพื่อวางระเบียบความเกี่ยวพันระวางสยามกับอินโดจีนฝรั่งเศส ลงวันที่ 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2467
  8. ประกาศใช้อนุสัญญาระวางสยามกับฝรั่งเศสเพื่อวางระเบียบความเกี่ยวพันฉะเพาะระวางสยามกับอินโดจีน ลงวันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2469 ลงวันที่ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2470
     1. อนุสัญญา ลงวันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2469
     2. ประกาศตั้งผู้แทนฝ่ายสยามณคณะข้าหลวงใหญ่ฝรั่งเศส–สยามประจำแม่น้ำโขง ลงวันที่ 2 สิงหาคม พ.ศ. 2470
• ภาคผนวก: สำเนาสัญญาโบราณซึ่งได้เลีกใช้แล้ว กับหนังสือราชทูตไทยมีถึงเสนาบดีฝรั่งเศส แลถึงผู้อำนวยการบริสัทฝรั่งเศส

---

• พิมพ์ที่โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร
• ตำบลถนนราชบพิธ จังหวัดพระนคร
• วันที่ ๙ มกราคม พ.ศ. ๒๔๗๐

บรรณานุกรม

• ราชเสนา (ศิริ เทพหัสดิน ณ อยุธยา), พระยา (ผู้รวบรวม). (2470). ประมวญหนังสือสัญญาใหญ่แลอนุสัญญาระหว่างกรุงสยามกับประเทศฝรั่งเศส. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร.